فيبوناتشي في التداول: أداة قوية يجب أن يعرفها اللاعبون في السوق

Fibonacci คืออะไร และเหตุใดจึงสำคัญต่อการเทรด

สำหรับนักเทรดที่ทำงานด้านการวิเคราะห์ทางเทคนิค Fibonacci ถือเป็นเครื่องมือหลักในการพยากรณ์ราคา แม้ว่าหลายคนจะคุ้นเคยกับวลี “สัดส่วนทองคำ” แต่การนำ Fibonacci ไปประยุกต์ใช้ในการซื้อขายนั้นยังคงเป็นจุดที่ต้องเรียนรู้เพิ่มเติม

Fibonacci: อนุกรมตัวเลขที่มีความสัมพันธ์พิเศษ

Fibonacci คือชุดตัวเลขที่เชื่อมโยงกันอย่างลึกลับ: 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, 233, 377, 610, 987…

วิธีการสร้างอนุกรมนี้ง่ายมาก: นำตัวเลขสองตัวก่อนหน้ามาบวกกัน เช่น 0+1=1, 1+1=2, 1+2=3, 2+3=5 และต่อไปเรื่อย ๆ เมื่อดำเนินการต่อ คุณจะพบว่าสัดส่วนเหล่านี้แสดงตัวอย่างสมบูรณ์แบบของสิ่งที่มนุษยชาติเรียกว่า “สัดส่วนทองคำ”

ที่มาของตัวเลข Fibonacci

แม้ว่าชื่อ “Fibonacci” จะระบุชื่อนักคณิตศาสตร์ชาวอิตาลีในยุคกลาง แต่รากฐานของอนุกรมนี้นับย้อนไปไกลกว่านั้น ตั้งแต่ 400-200 ปีก่อนคริสตกาล นักคณิตศาสตร์ชาวอินเดียได้ค้นพบรูปแบบเหล่านี้และนำไปใช้ในสังคมของพวกเขาแล้ว

ความมหัศจรรย์ของสัดส่วนนี้ปรากฏอยู่ทั่วไปในธรรมชาติ: รูปร่างของเปลือกหอย ลวดลายของดอกทานตะวัน สัดส่วนของใบหน้ามนุษย์ และแม้แต่ในโครงสร้างของ DNA นักศิลปินและนักออกแบบใช้สัดส่วนนี้มานานเพื่อสร้างสมดุล ความสวยงาม และความกลมกลืนให้กับผลงาน

ในวงการลงทุน Fibonacci ได้ถูกยอมรับว่าเป็นกฎธรรมชาติที่ซ่อนอยู่ในการเคลื่อนไหวของราคา ทำให้นักเทรดสามารถใช้มันเพื่อค้นหาแนวรับ แนวต้าน และเป้าหมายราคา

วิธีการคำนวณและสัดส่วนที่สำคัญ

การคำนวณ Fibonacci นั้นง่ายใจจริง แต่ความมหัศจรรย์อยู่ในสัดส่วนที่ได้จากการหารตัวเลขเหล่านี้:

• 0.618 (61.8%): ได้จากการหารตัวเลขด้านหน้าด้วยตัวเลขด้านหลัง เช่น 34÷55 ≈ 0.618
• 1.618 (161.8%): ได้จากการหารตัวเลขด้านหลังด้วยตัวเลขด้านหน้า เช่น 89÷55 ≈ 1.618
• 0.382 (38.2%): ได้จากการหารตัวเลขด้านหน้าด้วยตัวเลขห่างสองลำดับ เช่น 21÷55 ≈ 0.382

สัดส่วนเหล่านี้ (0%, 23.6%, 38.2%, 50%, 61.8%, 100%) จะเป็นพื้นฐานสำหรับเครื่องมือ Fibonacci ทั้งหมดที่ใช้ในการเทรด

5 เครื่องมือ Fibonacci ที่นักเทรดต้องรู้จัก

1. Fibonacci Retracement: ค้นหาจุดเข้าสถานะ

เครื่องมือนี้ช่วยคุณหาแนวรับและแนวต้านเมื่อราคาปรับฐานกลับมา โดยการลากเชื่อมจากจุดต่ำสุดไปยังจุดสูงสุด (หรือในทิศทางตรงข้ามสำหรับแนวโน้มขาลง) คุณจะได้เส้นแนวนอนในระดับต่าง ๆ ที่แสดงจุดที่ราคามีแนวโน้มจะยุติการปรับตัว

วิธีใช้ที่เหมาะสม:

• ในแนวโน้มขาขึ้น: ทำนายจุดรองรับเมื่อราคาถอยตัวลง
• ในแนวโน้มขาลง: ทำนายจุดต้านทานเมื่อราคาสะบัดตัวขึ้น

2. Fibonacci Extension: กำหนดเป้าหมายกำไร

เมื่อราคา breakout ออกจากแนวรับ/ต้านแล้ว Extension จะช่วยคุณกำหนดว่าราคาสามารถขึ้นหรือลงไปได้ไกลแค่ไหน ระยะเป้าหมายทั่วไปได้แก่ 113.6%, 127.2%, 141.4%, 161.8%, 200%, และ 261.8%

3. Fibonacci Projection: รวมทั้ง Retracement และ Extension

เครื่องมือนี้รวมความสามารถของทั้ง Retracement และ Extension เข้าไว้ด้วยกัน โดยการวางจุดสามจุด คุณสามารถเห็นทั้งจุดที่ราคาอาจถอยตัว และจุดที่ราคาอาจเบรคออกไป พร้อมกันทันที

4. Fibonacci Timezone: อ่านสัญญาณเวลา

แตกต่างจากเครื่องมือข้างต้นที่มองหารูปแบบราคา Fibonacci Timezone ใช้ตัวแปรเวลา (แกน x) เพื่อบ่งชี้ว่าเมื่อใดจะมีการเปลี่ยนแปลงที่มีนัยสำคัญในตลาด โดยสร้างเส้นแนวตั้งในอนุกรม 13, 21, 34, 55, 89, 144, 233 แท่งเทียน

5. Fibonacci Fans: รูปแบบเส้นที่ลึกลับ

โดยการวาดเส้นไม่ใช่แค่แนวนอน Fibonacci Fans สร้างเส้นเอียง (slopes) ที่มีมุมตามสัดส่วน Fibonacci เส้นเหล่านี้เสมือนลวดแนวนำที่ช่วยค้นหาแนวรับ/ต้านแบบพลวัต

การประยุกต์ใช้ Fibonacci ในสถานการณ์จริง

Fibonacci สำหรับ Entry Points: เมื่อราคา Pullback

เมื่อตลาดแนวโน้ม ราคามักจะมีการปรับฐานกลับมาอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ก่อนจะดำเนินต่อไป วิธีที่คุณสามารถใช้ประโยชน์ได้คือ:

1. ติดตั้ง Fibonacci Retracement ระหว่างจุด Swing Low และ Swing High
2. สังเกตความต้านทานใหญ่ ๆ ที่ระดับ 23.6%, 38.2%, 50%, หรือ 61.8%
3. เมื่อราคาเข้าใกล้ระดับเหล่านี้ ให้ดูสัญญาณยืนยันจากแท่งเทียนหรือตัวชี้วัดอื่น
4. เปิดสถานะ long เมื่อราคาสะบัดตัวกลับขึ้น หรือ short เมื่อสะบัดตัวลง

Fibonacci สำหรับ Exit Points: เมื่อราคา Breakout

เมื่อราคาทะลุแนวต้าน/รองรับอย่างมีกำลัง ต่อไปจะเป็นการเคลื่อนตัวที่แข็งแกร่ง Fibonacci Extension จะบอกคุณว่าจะขายออกไป (take profit) ที่ไหน:

1. วาง Fibonacci Extension จากจุด Swing ก่อนหน้า ผ่านจุดปรับฐาน
2. เป้าหมายแรก: 113.6% หรือ 127.2%
3. เป้าหมายที่สอง: 161.8%
4. เป้าหมายสูงสุด: 200% หรือ 261.8%

การเทรดในกรอบ (Range Trading)

เมื่อตลาดเคลื่อนไหวในแนวนอนโดยไม่เสร็จสิ้นจุดสูง/ต่ำใหม่ Fibonacci Retracement ยังคงสามารถใช้ได้โดยการ:

1. วาง Retracement ระหว่างสูงสุดและต่ำสุดของกรอบ
2. ซื้อที่ระดับรองรับ ขายที่ระดับต้านทาน
3. เมื่อราคาทะลุกรอบ นั่นคือสัญญาณที่ Range ได้สิ้นสุดลง

การรวมเอา Fibonacci กับตัวชี้วัดอื่น ๆ

เนื่องจาก Fibonacci เพียงอย่างเดียวอาจไม่เพียงพอ นักเทรดที่ชาญฉลาดมักจะผสมผสานเครื่องมือเหล่านี้:

Fibonacci + EMA (Exponential Moving Average)

1. ใช้ EMA เพื่อระบุแนวโน้มหลัก (ราคาอยู่เหนือ EMA = ขาขึ้น)
2. เมื่อเกิดการปรับฐาน ใช้ Fibonacci Retracement เพื่อหาจุดรองรับ
3. เข้าสถานะ long ที่ระดับ 23.6%, 38.2%, หรือ 50% เพื่อบ่ง Pullback ที่หลีกเลี่ยงไม่ได้

Fibonacci + RSI (Relative Strength Index)

1. ใช้ Fibonacci Extension เพื่อหาเป้าหมาย
2. ใช้ RSI เพื่อยืนยัน overbought/oversold
3. ออกจากสถานะเมื่อราคาถึงเป้าหมาย Extension พร้อมกับ RSI แสดง Divergence

Fibonacci + Price Action

1. ใช้ Fibonacci Retracement เพื่อวางเนื้อที่ที่น่าจะเป็นจุดหักหลัง
2. รอจนกว่าแท่งเทียนจะแสดงรูปแบบกลับตัว (Doji, Double Tops/Bottoms, ฯลฯ)
3. เข้าสถานะเมื่อรูปแบบเหล่านี้ยืนยันการกลับตัว

ตัวอย่างเชิงปฏิบัติ: AUD/USD บน Timeframe 15 นาที

สถานการณ์ 1 - Pullback Entry:

• ราคาอยู่ในแนวโน้มขาขึ้น (เหนือ EMA 50)
• ราคาปรับตัวลงจากจุด A
• วาง Fibonacci Retracement จากจุดสูงสุดก่อนหน้ากลับไปจุดต่ำสุด
• เข้า Long ที่ 38.2% Retracement
• ตั้ง Stop-loss ต่ำกว่า 50% Retracement

สถานการณ์ 2 - Breakout & Extension:

• ราคา break out ขึ้นจากระดับสำคัญ
• วาง Fibonacci Extension จากสูงสุดก่อนหน้าผ่านระดับ breakout
• เป้าหมายกำไร: 161.8% Extension
• Exit ครึ่งสถานะที่ 127.2% เพื่อล็อกกำไร

ข้อดีและข้อจำกัด

ข้อดี:

✓ ใช้งานง่าย และทำความเข้าใจได้สำหรับผู้เริ่มต้น ✓ สามารถนำไปใช้ทั้งตลาด Forex, Stock, Crypto, Commodities ✓ ประสิทธิภาพเพิ่มขึ้นเมื่อรวมกับตัวชี้วัดอื่น ✓ ไม่ต้องมีการคำนวณที่ซับซ้อน

ข้อจำกัด:

✗ อัตวิสัยในการเลือกจุดเริ่มต้น (สูงสุดและต่ำสุด) ✗ บางครั้งราคาอาจทะลุระดับ Fibonacci โดยไม่ยุติการเคลื่อนตัว ✗ ไม่ควรใช้เพียงตัวเดียว ต้องรวมกับการวิเคราะห์อื่น ✗ ทำงานได้ดีในตลาดที่มีแนวโน้มชัดเจน แต่อ่อนในตลาดที่ไม่มีทิศทาง

คำถามที่พบบ่อย

Fibonacci ใช้ได้ผลจริงหรือ?

ไม่ได้ใช้ได้ผลตลอดเวลา แต่เครื่องมือนี้ได้รับการ ยอมรับและใช้งานแพร่หลายโดยนักเทรดรายย่อยและกองทุนขนาดใหญ่ เหตุผลคือ Fibonacci มักเป็นจุดที่นักเล่นตลาดต่างฝ่ายนั้นสนใจ ตัวอย่างเช่น หากนักเทรดจำนวนมากวางสถานะเสียงในระดับ 61.8% อาจเกิดการสะบัดตัวที่สำคัญได้

ควรใช้ Fibonacci กับ Timeframe ไหน?

Fibonacci ใช้ได้ผลบนทุก Timeframe แต่จะมีประสิทธิภาพสูงสุดบน Timeframe กลาง ๆ เช่น 15m, 1h, 4h เมื่อราคามีการเคลื่อนไหวพอสมควรและมีจุดสูง-ต่ำที่ชัดเจน

ควรใช้เครื่องมือไหนถ้าหากเป็นมือใหม่?

เริ่มจาก Fibonacci Retracement ก่อน เพราะเป็นเครื่องมือที่ง่ายที่สุด จากนั้นเมื่อรู้สึกสบายใจแล้ว ให้เพิ่ม Extension เพื่อหาเป้าหมายกำไร

สรุป

Fibonacci ไม่ใช่กระสุนเงิน แต่เป็นเครื่องมือที่มีคุณค่าอย่างมากในชุดเครื่องมือของนักเทรด เมื่อรวมกับตัวชี้วัดอื่น ๆ และการจัดการความเสี่ยงที่เหมาะสม Fibonacci สามารถช่วยให้คุณ:

• ระบุจุดเข้าสถานะที่มีโอกาสสูง
• กำหนดเป้าหมายกำไรตามลำดับขั้น
• ตั้งจุด Stop-loss ในตำแหน่งที่สมเหตุสมผล

กุญแจสำคัญคือการฝึกฝน ทดลองตีเส้น Fibonacci บนกราฟสมมุติและศึกษาพฤติกรรมราคาจริง เมื่อคุณเข้าใจพฤติกรรมของสัดส่วนเหล่านี้ในตลาดจริง Fibonacci จะกลายเป็นเครื่องมือที่บอกเสียงของคุณสำหรับการตัดสินใจเทรด