GameFi là gì? Tổng quan về xu hướng chơi để kiếm tiền và trò chơi blockchain

GameFi đánh dấu sự giao thoa giữa lĩnh vực trò chơi và tài chính, mở ra một ngành đột phá trong hệ sinh thái tiền mã hóa. Với vốn hóa thị trường vượt 19 tỷ USD, GameFi cùng các trò chơi blockchain ngày càng khẳng định vị thế lớn trong ngành crypto, đồng thời tạo sức ép lên thị trường trò chơi điện tử truyền thống trị giá 175 tỷ USD toàn cầu. Những tựa game tiên phong như Axie Infinity, với doanh thu bán tài sản trong game vượt 1 tỷ USD, đã thu hút sự quan tâm từ các ông lớn trong ngành như Ubisoft và Square Enix – những đơn vị đang chủ động khám phá lĩnh vực GameFi.

GameFi là gì?

Để hiểu đúng ý nghĩa của GameFi, cần nhận biết rằng GameFi là quá trình tài chính hóa các trò chơi điện tử, kết hợp giữa “game” và “finance”, tương tự như thuật ngữ DeFi (tài chính phi tập trung) nổi tiếng trong ngành crypto. Khái niệm này bao hàm nhiều yếu tố tài chính trong trải nghiệm chơi game, nơi mỗi trò chơi blockchain có thể sở hữu cơ chế tiền tệ rất khác nhau. Một số game thưởng cho người chơi hoàn thành nhiệm vụ, số khác cho phép kiếm lợi nhuận từ việc bán tài sản mà người chơi sở hữu.

Điều quan trọng là cần nhận định rõ: GameFi không phải là cờ bạc. Những trò chơi thuộc lĩnh vực này yêu cầu người chơi vận dụng cả kỹ năng lẫn chiến thuật để tạo ra lợi nhuận. May mắn chỉ đóng vai trò phụ, không quyết định việc thắng thua hay phần thưởng tài chính.

Khái niệm GameFi xuất hiện từ tháng 11 năm 2019 khi các nhà sáng lập MixMarvel trao đổi về tiềm năng blockchain làm đổi mới ngành trò chơi tại Hội nghị Blockchain Thế giới Wuzhen (Trung Quốc). Thuật ngữ này trở nên phổ biến hơn vào tháng 9 năm 2020 khi Andre Cronje – nhà sáng lập Yearn – nhắc đến trên Twitter. Tuy nhiên, ý tưởng này thực tế đã xuất hiện gần như song song với Bitcoin, với những ví dụ sớm như máy chủ Minecraft tích hợp BTC và dự án Huntercoin – nơi người dùng đào tiền mã hóa thông qua quá trình chơi game. Ethereum ra mắt năm 2015 đã mở ra nhiều khả năng mới cho nhà phát triển nhờ ngôn ngữ lập trình ưu việt, tạo tiền đề cho các game blockchain như CryptoKitties sử dụng chuẩn ERC-721 để đại diện tài sản trong game dưới dạng NFT.

GameFi vận hành ra sao?

Muốn hiểu sâu về GameFi, cần biết cách các trò chơi này vận hành thông qua nhiều cơ chế giúp người chơi tạo lợi nhuận nhờ gameplay. Các trò chơi blockchain phổ biến hiện nay thường kết hợp nhiều tính năng cốt lõi để khai thác giá trị từ chính hành động của người chơi.

Cơ chế chơi để kiếm tiền (“play-to-earn”) là nền tảng của nhiều game blockchain, nơi người chơi nhận thưởng tài chính khi hoàn thành mục tiêu trong game. Các phần thưởng này thường xuất phát từ quỹ token gốc được quản lý bởi hợp đồng thông minh. Đơn cử, Axie Infinity trao thưởng cho game thủ bằng token AXS với các hoạt động như đấu trận, tham gia giải đấu, chăm sóc đất, giao dịch trên marketplace hoặc lai tạo Axie.

Quyền sở hữu tài sản là nguyên tắc cốt lõi tiếp theo trong game blockchain và là trung tâm của GameFi. NFT cho phép đại diện nhiều loại tài sản số và tài sản vật lý, kể cả vật phẩm trong game, mở ra nhiều cơ hội kinh tế chưa từng có. Người chơi có thể lai tạo các sinh vật NFT để tạo tài sản mới, sử dụng vào hoạt động chơi để kiếm tiền, bán hoặc cho thuê, chia sẻ lợi nhuận với người khác. Các thế giới ảo (metaverse) như Cryptovoxels, The Sandbox, Decentraland đặt trọng tâm vào quyền sở hữu đất đai, cho phép chủ sở hữu khai thác giá trị từ phát triển, cho thuê hoặc xây dựng điểm tham quan tạo ra token giao dịch được.

Một số dự án GameFi còn tích hợp thêm tính năng DeFi như canh tác lợi nhuận, khai thác thanh khoản và staking để tạo nguồn thu nhập thụ động. Tiêu biểu là Axie Infinity, Aavegotchi, Nine Chronicles – những dự án ứng dụng các cơ chế này để thưởng cho người chơi bằng cách sáng tạo.

Các giao thức GameFi nổi bật

Dù các trò chơi GameFi đầu tiên chạy trên blockchain Bitcoin, phần lớn game blockchain hiện đại tồn tại trên mạng hỗ trợ hợp đồng thông minh. Ethereum vẫn là lựa chọn phổ biến của nhà phát triển và người chơi, tuy nhiên việc ưu tiên phân quyền, bảo mật hơn là hiệu năng khiến mạng gặp thách thức về mở rộng quy mô. Phí giao dịch cao khi tắc nghẽn mạng đã thúc đẩy nhiều nhà phát triển chuyển sang các mạng nhanh và dung lượng lớn hơn như các blockchain lớp 1, lớp 2, Polygon Network, Solana, Wax, Polkadot, BNB Chain, Avalanche, Internet Computer và Ronin.

Cách bắt đầu với trò chơi blockchain

Muốn tham gia vào thế giới GameFi, người chơi cần thực hiện một số bước cơ bản. Trước hết, cần tạo một ví Web3 tương thích với blockchain của game lựa chọn, điển hình là các ví phổ biến hoặc Metamask cho game chạy trên Ethereum. Khác với tài khoản game truyền thống, ví Web3 vừa là tài khoản định danh vừa là hệ thống quản lý vật phẩm.

Bước tiếp theo, người chơi cần mua các tài sản cần thiết để chơi, có thể là vật phẩm trong game hoặc đồng tiền kỹ thuật số nhất định. Những tài sản này thường mua qua các sàn tiền mã hóa hoặc trực tiếp trong game. Cuối cùng, người chơi đăng nhập bằng ví Web3 – kết nối ví với website trò chơi và xác nhận qua thông điệp ký số. Ví sẽ lưu toàn bộ tiến trình và vật phẩm, đồng thời có thể tương tác với các game tương thích khác.

Phi tập trung hóa GameFi với DAO

Hiểu về GameFi còn phải nhìn nhận vai trò cách mạng hóa mô hình phát triển trò chơi truyền thống thông qua việc trao quyền quyết định cho người chơi nhờ tổ chức tự trị phi tập trung (DAO). Trong đó, người sở hữu token có thể đề xuất/vote các thay đổi ảnh hưởng trực tiếp đến tính năng tài chính và hướng phát triển game. Quyền biểu quyết thường tỷ lệ thuận với lượng token nắm giữ – tức cổ đông lớn có sức ảnh hưởng lớn hơn.

Một số game có DAO riêng, ví dụ Alien Worlds với sáu DAO cho từng hành tinh. Ngoài ra, có DAO hoạt động đa nền tảng như Yield Guild Games – tập hợp tài sản từ nhiều trò chơi blockchain chơi để kiếm tiền, cho phép thành viên tạo nguồn thu nhập tập thể.

Thực trạng GameFi hiện nay

GameFi thể hiện sức bật mạnh mẽ khi các dự án liên tục được hoàn thiện, giới thiệu cơ chế chơi sáng tạo và trailer hấp dẫn. Những cải tiến này ngày càng thu hút nhiều người chơi mong muốn sở hữu tài sản số, kiếm tiền mã hóa và tham gia cộng đồng phi tập trung. Nhiều dự án vẫn duy trì sức hút lớn, lượng ví hoạt động tăng, khẳng định GameFi là mô hình trò chơi thực tiễn và tiềm năng.

Rào cản và thách thức của GameFi

Dù triển vọng phát triển rộng mở, GameFi vẫn đối diện nhiều thách thức lớn trong việc chinh phục người chơi Web2 truyền thống.

Việc tạo trải nghiệm hấp dẫn, cuốn hút phải là ưu tiên hàng đầu nếu muốn thu hút người chơi Web2. Nhiều game GameFi dù cho phép kiếm tiền nhưng lại thiếu giá trị giải trí thực sự. Đơn cử, Hearthstone – tựa game thẻ bài có chiều sâu chiến thuật và đồ họa vượt trội của Activision Blizzard – được so sánh với Gods Unchained, một game thẻ bài blockchain có cơ chế tương tự. Dù GameFi mang đến quyền sở hữu vật phẩm và lợi ích tài chính, các game blockchain vẫn thua kém về chiều sâu chiến thuật và chất lượng hình ảnh so với các tựa game truyền thống.

Định kiến về NFT là một rào cản khác. Thông tin tiêu cực khiến đại chúng hoài nghi. Để khắc phục, các game GameFi cần xây dựng hệ sinh thái NFT minh bạch, công bằng, khác biệt hẳn các mô hình gây tranh cãi ban đầu. Cụ thể, nên triển khai hệ thống đổi thưởng NFT trong game để tạo giá trị thực và giải thích rõ chức năng NFT người chơi mua.

Tương lai của GameFi

Dù nguồn gốc gắn với giai đoạn đầu của tiền mã hóa, GameFi vẫn đang từng bước chinh phục thị trường đại chúng. Thành công của các game blockchain cho thấy tiềm năng phát triển mạnh mẽ, khi nhiều game sở hữu lượng người chơi hoạt động hàng ngày lớn và khẳng định ý nghĩa thực tiễn trong ứng dụng thực tế.

Sự tiến bộ của công nghệ blockchain cùng nhận thức về ứng dụng ngày càng cao đã giúp các tựa game GameFi mới thu hút lượng lớn người hâm mộ. Với hơn 2,7 tỷ game thủ toàn cầu đã quen thuộc với vật phẩm số hiếm, token hóa, tiền tệ trong game, blockchain ngày càng thể hiện ưu thế cả về tài chính lẫn phát triển. Nhờ đó, lĩnh vực trò chơi trở thành hướng đi tiềm năng để blockchain lan tỏa rộng rãi.

Liên minh Trò chơi Blockchain (Blockchain Game Alliance) quy tụ những thành viên lớn như Ubisoft, AMD… thể hiện rõ sự quan tâm của ngành công nghiệp truyền thống. Ubisoft còn chủ động tập trung vào GameFi qua nhiều chương trình khởi nghiệp, càng khẳng định tiềm năng và vị thế lâu dài của lĩnh vực này.

Với thành công của nhiều tựa game hiện hữu và hàng loạt dự án blockchain đang phát triển trên nhiều giao thức khác nhau, GameFi chắc chắn có tương lai tươi sáng. Tuy nhiên, tốc độ phát triển công nghệ blockchain cũng đồng nghĩa sẽ liên tục xuất hiện đổi mới, mở ra nhiều hướng khai thác giá trị mới cho trải nghiệm chơi game, đồng thời tiếp tục hoàn thiện ý nghĩa của GameFi trong thực tiễn.

Kết luận

GameFi là lực lượng tạo bước chuyển mạnh mẽ cho ngành công nghiệp trò chơi điện tử, kết hợp giữa giải trí và cơ hội tài chính dựa trên blockchain. Việc hiểu đúng ý nghĩa của GameFi là điều kiện tiên quyết cho bất cứ ai muốn gia nhập lĩnh vực đang lớn mạnh này. Từ những bước đi đầu tiên đến vị thế thị trường trị giá hàng tỷ USD hiện tại, GameFi đã phát triển vượt bậc, mang lại quyền kiểm soát chưa từng có cho người chơi đối với tài sản và trải nghiệm trong game. Dù vẫn còn nhiều thách thức – nhất là về nâng cao giá trị giải trí và xóa bỏ định kiến NFT – nhưng tương lai của lĩnh vực này rất rộng mở. Khi các ông lớn tham gia, nhiều dự án đổi mới ra đời, cộng đồng game thủ toàn cầu đã quen với kinh tế số, GameFi ngày càng có vị thế lớn trên thị trường trò chơi toàn cầu. Công nghệ tiếp tục phát triển, nhà phát triển chú trọng chất lượng gameplay và mô hình kinh tế minh bạch, GameFi sẽ trở thành động lực thúc đẩy ứng dụng blockchain rộng rãi, thay đổi căn bản quan niệm về trò chơi, quyền sở hữu và nền kinh tế số. Ý nghĩa GameFi sẽ tiếp tục được hoàn thiện khi lĩnh vực trưởng thành, mở ra tương lai đầy hứa hẹn cho cả người chơi và nhà phát triển.

Câu hỏi thường gặp

GameFi là gì?

GameFi kết hợp blockchain, trò chơi và DeFi, cho phép người chơi kiếm giá trị thực nhờ các hoạt động trong game và phần thưởng bằng tiền mã hóa.

GameFi kiếm tiền như thế nào?

GameFi tạo doanh thu từ mô hình chơi để kiếm tiền, nơi người chơi nhận phần thưởng bằng tiền mã hóa hoặc tài sản số khi tham gia trò chơi. Thường yêu cầu đầu tư ban đầu vào token hoặc vật phẩm, với lợi ích được tối ưu nhờ các tính năng DeFi.

Gods Unchained có phải là GameFi không?

Đúng, Gods Unchained là dự án GameFi tiêu biểu. Game này kết hợp blockchain và tài chính phi tập trung, trao quyền sở hữu tài sản số và cơ hội chơi để kiếm tiền cho người chơi.