NFT do AI sáng tạo (Generative AI NFTs)

Sự giao thoa giữa trí tuệ nhân tạo và NFT đang định hình một trong những bước tiến nổi bật nhất của nghệ thuật số và công nghệ blockchain. Khi công nghệ AI không ngừng phát triển, quy trình tạo ra, phân phối và trải nghiệm bộ sưu tập số cũng thay đổi căn bản, hình thành nên các chuẩn mực mới trong mối quan hệ giữa AI và NFT.

NFT do AI tạo ra là gì?

NFT do AI tạo ra là các bộ sưu tập số độc nhất vô nhị, được sáng tác nhờ thuật toán trí tuệ nhân tạo, trong đó AI đảm nhiệm vai trò sáng tạo thay cho nghệ sĩ con người. Sự giao thoa giữa AI và NFT mở ra không gian sáng tạo chưa từng có trong lĩnh vực số. Các NFT này có thể bao gồm nhiều hình thức truyền thông số như hình ảnh, âm nhạc, video hoặc văn bản. Công nghệ nền tảng dựa trên các thuật toán máy học, đặc biệt là Mạng đối nghịch sinh (GAN), xử lý lượng lớn dữ liệu hình ảnh để tạo ra tác phẩm nghệ thuật nguyên bản.

Khái niệm này dựa trên nguyên lý huấn luyện AI bằng các bộ dữ liệu khổng lồ, tương tự như quá trình nghệ sĩ biếm họa rèn luyện tay nghề qua năm tháng. Phong cách và tri thức tích lũy có thể được mã hóa vào mô hình AI, giúp tạo ra những tác phẩm tinh xảo. Ngoài những tác phẩm tĩnh, sự kết hợp giữa AI và NFT còn mang lại khả năng phản hồi các tham số hoặc đầu vào cụ thể, nâng cao mức độ cá nhân hóa và tùy biến cho sản phẩm cuối cùng.

GAN: Động cơ sáng tạo đằng sau nghệ thuật AI

Mạng đối nghịch sinh (GAN) là trụ cột công nghệ trong sáng tác nghệ thuật AI, đóng vai trò cầu nối giữa AI và NFT. Các mạng này hoạt động dựa trên cơ chế cạnh tranh giữa hai thành phần: bộ sinh (generator) và bộ phân biệt (discriminator). Bộ sinh đảm nhận việc tạo ra các tác phẩm nghệ thuật mới từ dữ liệu ngẫu nhiên, như chân dung hoặc phong cảnh. Các hình ảnh này sẽ được bộ phân biệt đánh giá chất lượng.

Bộ phân biệt đóng vai trò như giám khảo, xác định hình ảnh là thật hay do máy tạo ra. Qua nhiều vòng lặp, cả hai thành phần song song phát triển—bộ sinh liên tục nâng cao độ chân thực của hình ảnh, còn bộ phân biệt ngày càng tinh vi trong việc phát hiện sản phẩm nhân tạo. Quá trình này tiếp diễn cho đến khi bộ sinh đạt trình độ tạo ra tác phẩm khó phân biệt với tác phẩm do con người thực hiện.

Chất lượng nghệ thuật do GAN tạo ra phụ thuộc nhiều vào độ chi tiết của lời nhắc. Người dùng cần cung cấp hướng dẫn rõ ràng để nhận được kết quả như ý. Ví dụ, chỉ định “biểu tượng Bitcoin trên bánh donut” kèm phong cách “retro-future” sẽ cho ra sản phẩm nghệ thuật theo đúng yêu cầu. Các trình tạo nghệ thuật AI hiện đại cho phép tuỳ chọn hơn 20 phong cách khác nhau và có thể mô phỏng phong cách từ hình ảnh tham khảo do người dùng tải lên.

Công nghệ thúc đẩy NFT do AI tạo ra

Nhiều nền tảng đổi mới đã tiên phong đưa AI vào quy trình sáng tạo và phân phối NFT, thể hiện sự kết nối mạnh mẽ giữa AI và NFT:

Matrix 3.0 giới thiệu khái niệm Avatar Intelligence (AvI), hướng đến việc tạo avatar số phản ánh ý thức cá nhân. Nền tảng này sử dụng các thiết bị thu sóng não không xâm lấn như băng đội đầu hoặc thiết bị đeo tay, kết hợp điện toán phân tán để tạo ra hình đại diện số mang tư duy, cảm xúc và ký ức giống với người thật. Công nghệ này không chỉ ứng dụng trong NFT mà còn có tiềm năng lớn ở lĩnh vực game, y tế, giáo dục—bao gồm cá nhân hóa trải nghiệm học tập và trị liệu tâm lý.

Alethea AI xây dựng giao thức tạo NFT thông minh (iNFT), nâng cấp NFT truyền thống nhờ tích hợp AI trực tiếp vào tài sản số. Đây là ví dụ điển hình về tiềm năng chuyển đổi của sự kết hợp giữa AI và NFT. Khác với NFT tĩnh, iNFT có thể tương tác động với chủ sở hữu và các iNFT khác, tự điều chỉnh và thay đổi theo thời gian dựa trên các yếu tố môi trường. Chẳng hạn, một tác phẩm iNFT có thể thay đổi diện mạo tùy vào thời gian trong ngày, thời tiết hoặc trạng thái cảm xúc của người sở hữu. Trong metaverse “Noah’s Ark” của Alethea AI, các iNFT này còn trở thành avatar biết học hỏi từ môi trường và phát triển cá tính riêng, nâng cao giá trị sưu tầm và sự gắn kết của người dùng.

Các sàn giao dịch hàng đầu đã tích hợp tính năng AI tạo NFT, cung cấp công cụ thuận tiện cho nhà sáng tạo tự phát triển tác phẩm AI phục vụ dự án NFT. Nền tảng này cho phép lựa chọn nhiều phong cách nghệ thuật và tải hình ảnh tham khảo để mô phỏng phong cách, góp phần dân chủ hóa sáng tác nghệ thuật AI và hỗ trợ nghệ sĩ nhanh chóng sản xuất bộ sưu tập số chất lượng cao.

Kết luận

Sự xuất hiện của NFT do AI tạo ra đang tạo bước ngoặt cho nghệ thuật số và công nghệ blockchain. Mối liên hệ giữa AI và NFT ngày càng phát triển, mở rộng cơ hội cho cả nhà sáng tạo lẫn nhà sưu tập. Đây không phải là sự thay thế nghệ sĩ con người, mà AI đóng vai trò là công cụ nâng cao giúp tăng sức sáng tạo và đẩy nhanh tiến trình sản xuất tác phẩm ấn tượng. Tương tự Photoshop từng cách mạng hóa thiết kế đồ họa mà không loại bỏ nghệ sĩ, AI kết hợp NFT đang mở rộng giới hạn bộ sưu tập số và cung cấp cho nhà sáng tạo nhiều công cụ, phương pháp mới. Khi công nghệ tiếp tục tiến lên, sự phối hợp giữa sáng tạo con người và trí tuệ nhân tạo sẽ xác lập tương lai của bộ sưu tập số, mang lại mức độ tương tác, cá nhân hóa và biểu đạt nghệ thuật vượt trội nhờ hợp tác liên tục giữa AI và NFT.

Câu hỏi thường gặp

Vì sao NFT không còn phổ biến?

NFT giảm sức hút do đầu cơ quá mức, đặt nặng lợi nhuận hơn giá trị sử dụng và thị trường dịch chuyển. “Cơn sốt” hạ nhiệt khi nhiều người nhận ra NFT chủ yếu dùng cho meme thay vì giá trị thực.

AI có phải là xu hướng kế tiếp của NFT không?

AI đang tạo ra cách mạng cho NFT, hình thành tài sản số độc đáo và nâng cao giá trị. Đây là xu hướng lớn của thế giới crypto, thậm chí có thể vượt NFT truyền thống về sức hấp dẫn và sáng tạo.

NFT AI có đáng đầu tư không?

Có, NFT AI xứng đáng để cân nhắc đầu tư trong năm 2025. Nên tập trung vào dự án có ứng dụng thực tế và giá trị sử dụng rõ ràng, như bộ sưu tập nghệ thuật do AI sáng tạo hoặc tài sản game ứng dụng AI. Tránh sản phẩm thuần đầu cơ.

NFT hiện tại đã vô giá trị chưa?

Không, NFT vẫn còn giá trị. Dù biến động giá, nhiều NFT vẫn được đánh giá cao trong năm 2025, đặc biệt nếu có giá trị thực tế hoặc do nhà sáng tạo uy tín phát hành.