x402 Đằng sau làn sóng phát triển mạnh mẽ, ERC-8004 tạo dựng nền tảng tin cậy cho các AI agent ra sao

1. Giới thiệu: Từ hiệu ứng thị trường của x402 đến sự ra mắt ERC-8004

Giao thức x402, được thiết kế cho các khoản thanh toán tự động giữa các tác nhân AI, vừa trở thành tâm điểm chú ý trên thị trường, khơi dậy nhiều tranh luận về tiềm năng ban đầu của nó. Tuy nhiên, phía sau ánh hào quang của x402, một tiêu chuẩn cốt lõi hơn—ERC-8004—lại âm thầm thu hút sự quan tâm từ các chuyên gia trong ngành.

Câu hỏi đặt ra: Khi x402 đã giải quyết vấn đề thanh toán, ERC-8004 nắm giữ vai trò gì? Liệu đây có phải là hai tiêu chuẩn cạnh tranh?

Câu trả lời nhiều khả năng là không. Chúng vận hành như hai thành phần bổ trợ, được xây dựng tinh tế trong cấu trúc thương mại dành cho các tác nhân AI.

Nguồn: Bài đăng trên X (Twitter) của Davide Crapis, Trưởng bộ phận AI, Ethereum Foundation

Đáng chú ý, Erik Reppel—cha đẻ của x402 và đại diện Coinbase—cũng là một trong những người ký tên chủ chốt của ERC-8004. Các thành viên ký kết khác gồm nhân sự chủ lực của MetaMask, Google và Ethereum Foundation. Sự tập trung chuyên môn và chồng chéo nhân sự lớn này cho thấy hai giao thức không đối đầu mà cùng xây dựng tầm nhìn rộng lớn hơn.

Trong khi x402 cho thấy nhu cầu lớn về thanh toán giữa các tác nhân AI, ERC-8004 lại mang đến yếu tố nền tảng thiết yếu để xây dựng nền kinh tế máy móc vững mạnh. ERC-8004 giải quyết bài toán trọng yếu mà x402 không thể tự xử lý—làm thế nào để thiết lập niềm tin trong hệ sinh thái tác nhân AI tự động. Viện Nghiên cứu Bitget Wallet sẽ phân tích sâu chủ đề này trong bài viết dưới đây.

2. Bài toán niềm tin trong hợp tác tác nhân: Thách thức còn bỏ ngỏ của x402

Trong các giao dịch thương mại giữa các tác nhân AI, thanh toán (do x402 đảm nhiệm) chỉ là bước cuối cùng của chu kỳ giao dịch. Vấn đề quan trọng hơn xuất hiện trước đó: Làm sao một tác nhân có thể chắc chắn rằng tác nhân khác mà mình thuê là đáng tin cậy? Nói cách khác, làm thế nào một tác nhân chứng minh năng lực hoàn thành nhiệm vụ?

Để giải quyết, cần phân tích khung nền tảng của thương mại tác nhân. Theo Davide Crapis (Ethereum Foundation), hệ thống kinh doanh tác nhân AI phi tập trung phải dựa trên ba trụ cột: Khám phá, Giao tiếp và Tính toán.

Nguồn: Bài đăng lại trên X (Twitter) của Davide Crapis

Bảng trên cho thấy x402 chủ yếu giải quyết tiêu chuẩn thanh toán trong lớp giao tiếp nhưng chưa xử lý các vấn đề quyết định như xác thực danh tính và đánh giá uy tín. Trước khi thanh toán, các tác nhân cần được “khám phá” một cách an toàn để xây dựng niềm tin và thúc đẩy hợp tác—ERC-8004 ra đời nhằm đáp ứng nhu cầu này bằng cách kiến tạo lớp niềm tin phi tập trung.

ERC-8004 do đội ngũ dAI của Ethereum Foundation và Consensys dẫn dắt, đồng phát triển cùng MetaMask, Google và Coinbase. Giao thức này hướng tới việc trở thành lớp niềm tin on-chain cho các tác nhân AI—một hệ thống đăng ký kinh doanh và quản lý danh bạ phi tập trung, cung cấp cho mỗi tác nhân AI danh tính xác thực, lịch sử đầy đủ và bằng chứng năng lực. Tất cả thông tin đều được lưu trữ bất biến trên chuỗi, mở cho mọi thành viên truy cập.

Nguồn: Trang chủ chính thức ERC-8004

3. ERC-8004: Hạ tầng niềm tin phi tập trung cho tác nhân

ERC-8004 là hạ tầng nền tảng của nền kinh tế tác nhân. Điểm mạnh nhất của nó là tận dụng công nghệ blockchain để giải quyết bài toán thiếu danh tính tin cậy giữa các tác nhân AI, giúp họ tự chủ, thoát khỏi nền tảng tập trung và hợp tác xác thực đa nền tảng.

Hệ thống vận hành dựa vào dữ liệu niềm tin từ các bên tham gia: Nhà phát triển AI đăng ký danh tính tác nhân độc nhất; Nhà phát triển ứng dụng cung cấp phản hồi hành vi liên tục xây dựng chỉ số uy tín; Dịch vụ xác thực đóng vai trò kiểm toán độc lập, cung cấp xác minh kết quả tác nhân trên chuỗi.

Nguồn: Bitget Wallet, tổng hợp

Tất cả dữ liệu này đổ vào hệ thống đăng ký ERC-8004, tích hợp ba chức năng cốt lõi:

· Đăng ký danh tính: Ứng dụng chuẩn ERC-721 NFT, mỗi tác nhân AI sở hữu một danh tính số duy nhất. Thiết kế này cho phép chuyển nhượng và liên kết với Thẻ Tác Nhân (Agent Card) tiêu chuẩn, ghi nhận tên, năng lực, metadata—giúp khám phá đa nền tảng không cần cấp phép.

· Đăng ký uy tín: Dựa trên đăng ký danh tính, hệ thống đánh giá phi tập trung cho phép khách hàng hoặc tác nhân khác gửi phản hồi có cấu trúc. Đặc biệt, các đánh giá này gắn liền với bằng chứng giao dịch x402, đảm bảo chỉ người tham gia giao dịch thực mới có quyền gửi đánh giá—giảm gian lận và minh bạch hóa dữ liệu uy tín.

· Đăng ký xác thực: Với giao dịch rủi ro cao hoặc giá trị lớn, các tác nhân có thể yêu cầu xác minh bên thứ ba qua TEE oracle, staking suy luận (inference staking) hoặc bằng chứng máy học zero-knowledge (ZK-ML). Các phương thức này cung cấp bằng chứng mật mã cho quá trình thực thi và kết quả mô hình, thiết lập hệ thống xác minh trách nhiệm tương tự chứng chỉ chuyên nghiệp trong thị trường truyền thống.

Nhờ nền tảng dữ liệu niềm tin của ERC-8004, hệ sinh thái ứng dụng đang phát triển—từ trình duyệt khám phá tác nhân (Explorer), sàn giao dịch dựa trên uy tín, cơ quan xếp hạng chuyên nghiệp đến các dịch vụ sáng tạo như InfoFi (tài chính thông tin) và AgentFi (tài chính tác nhân). Những ứng dụng này xây dựng trên danh tính và xác thực tác nhân tin cậy, tạo nền tảng cho hệ sinh thái dịch vụ tác nhân hợp tác, không cần cấp phép.

4. Sự phối hợp thực tế: Quy trình đầy đủ của giao dịch tác nhân

Các thành phần này kết hợp như thế nào trong thực tiễn? Quy trình đầy đủ của một giao dịch tác nhân AI phi tập trung là minh chứng rõ ràng nhất.

Nguồn: Bitget Wallet, tổng hợp

1. Bước đầu, tác nhân yêu cầu sử dụng hệ thống đăng ký danh tính và uy tín của ERC-8004 để khám phá, đánh giá các tác nhân cung cấp dịch vụ—lọc ra những bên đáp ứng đủ kỹ năng và uy tín cao.
2. Khi đã tìm được đối tác phù hợp, bên yêu cầu khóa khoản thanh toán vào hợp đồng thông minh để đảm bảo tài chính nhờ giao thức x402.
3. Tác nhân cung cấp dịch vụ thực hiện nhiệm vụ, đồng thời được xác minh bên thứ ba. Kết quả được xử lý qua lớp tính toán xác thực như EigenCompute, sinh bằng chứng mật mã, để một tác nhân xác minh bên thứ ba ghi nhận vào hệ thống đăng ký xác thực ERC-8004.
4. Ở giai đoạn thanh toán tự động, hợp đồng thông minh x402 nhận diện xác thực trong hệ thống đăng ký xác thực ERC-8004 và, khi xác nhận, giải ngân cho tác nhân cung cấp dịch vụ.

Trong quy trình khép kín này, ERC-8004 quản lý truy cập và xác nhận, x402 kiểm soát thanh toán, lớp tính toán xác thực bảo vệ toàn bộ giao dịch—mỗi lớp đều không thể thay thế. Khác với x402 từng tập trung vào token thanh toán, hệ sinh thái ERC-8004 (xem sơ đồ dưới) trải dài từ hạ tầng, phần mềm trung gian (middleware) đến ứng dụng ở nhiều tầng.

Nguồn: BlockFlow

5. Kết luận: Trật tự và tương lai của nền kinh tế máy móc

ERC-8004 vẫn đang trong giai đoạn đầu ứng dụng—liệu mục tiêu “xác minh danh tính cho nền kinh tế máy móc” có thành hiện thực hay không sẽ phụ thuộc vào diễn biến của thị trường. Chi phí, cách triển khai xác thực bên thứ ba và khả năng tích hợp với các giao thức như x402 là những biến số lớn cho tương lai.

Các giao thức như ERC-8004 mở ra bước chuyển từ nền kinh tế máy móc phát triển tự phát sang giai đoạn thiết lập trật tự. Lần đầu tiên, các tác nhân AI tự động có hệ thống danh tính và tín dụng đa nền tảng.

Nếu x402 là “đồng tiền” của nền kinh tế máy móc, thì ERC-8004 chính là “hộ chiếu” và “báo cáo tín dụng”—khởi động hệ sinh thái dịch vụ tác nhân hợp tác, không cần cấp phép và tin cậy.

Bài viết này là nội dung cộng tác, không nhất thiết phản ánh quan điểm của BlockBeats.

Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm:

1. Bài viết đăng lại từ [BlockBeats], bản quyền thuộc về tác giả gốc [Lacie Zhang, Nghiên cứu viên Bitget Wallet]. Nếu có thắc mắc về việc đăng lại, vui lòng liên hệ đội ngũ Gate Learn; đội sẽ xử lý kịp thời theo quy trình đã ban hành.
2. Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Quan điểm và ý kiến trình bày trong bài viết chỉ thuộc về tác giả, không phải lời khuyên đầu tư.
3. Các phiên bản ngôn ngữ khác của bài viết này do đội ngũ Gate Learn biên dịch. Nếu không nêu rõ nguồn Gate, bài viết dịch không được sao chép, phân phối hoặc đạo văn.