Trò lừa bịp Rug Pull: Tài sản tiền điện tử nhà đầu tư cần cảnh giác với hình thức lừa đảo mới

Trong những năm gần đây, với sự bùng nổ của đầu tư vào tài sản tiền điện tử, các hành vi lừa đảo liên quan cũng ngày càng trở nên tràn lan. Trong đó, trò lừa bịp "rug pull" đặc biệt phổ biến và gây hại nghiêm trọng. Theo thống kê từ các nền tảng dữ liệu, vào năm 2021, các trò lừa bịp này đã gây ra tổn thất lên đến 2.8 tỷ đô la, chiếm khoảng 37% tổng doanh thu từ các vụ lừa đảo tài sản tiền điện tử trong năm đó.

Dữ liệu mới nhất cho thấy, vào tháng 4 năm 2023, ngành DeFi lại một lần nữa phải đối mặt với một đợt tấn công rug pull, 32 dự án bị ảnh hưởng, nhà đầu tư thiệt hại hơn 6,2 triệu đô la. Trong đó, chuỗi BNB chịu thiệt hại nặng nề nhất, khoảng 4,5 triệu đô la, chiếm hơn 73% tổng thiệt hại. Ethereum và Arbitrum lần lượt đứng ở vị trí thứ hai và thứ ba, thiệt hại khoảng 1,05 triệu đô la và 182.000 đô la.

Định nghĩa và loại Rug Pull

Rug Pull là một thủ đoạn lừa đảo tiền điện tử thường thấy trong lĩnh vực DeFi. Thường thể hiện qua việc đội ngũ dự án đột ngột rút lui khỏi bể thanh khoản của sàn giao dịch dẫn đến việc giá coin sụt giảm mạnh, hoặc lợi dụng quyền hạn tập trung và lỗ hổng hệ thống để cuỗm đi tài sản của nhà đầu tư.

Ngày 26 tháng 4 năm 2023, dự án DEX zkSync có tên Merlin bị nghi ngờ gặp phải trò lừa bịp, thiệt hại khoảng 1,82 triệu đô la. Theo dữ liệu trên chuỗi, sau khi Merlin khởi động trước ba ngày, khoảng 1,82 triệu đô la Tài sản tiền điện tử USDC, ETH bị đánh cắp, nguyên nhân có thể là do các nhà phát triển độc hại lợi dụng lỗ hổng để thực hiện rug pull. Hiện tại, sự việc vẫn đang được điều tra.

Rug Pull chủ yếu bao gồm ba loại:

1. Đánh cắp tính thanh khoản: Nhóm dự án rút toàn bộ vốn từ bể thanh khoản, khiến giá trị token giảm xuống còn 0.

2. Lệnh bán hạn chế: Các nhà phát triển thông qua mã hóa giới hạn chỉ có thể tự mình bán token, chờ giá tăng lên sau đó bán để thu lợi.

3. Bán phá giá: Các nhà phát triển bán tháo một lượng lớn token tự nắm giữ trong thời gian ngắn sau khi giá tăng, dẫn đến giá giảm mạnh.

Phương pháp nhận diện và phòng tránh Rug Pull

Nhà đầu tư có thể nhận diện rủi ro Rug Pull tiềm ẩn qua các điểm sau:

1. Cảnh giác với các đội ngũ phát triển ẩn danh hoặc có độ nổi tiếng thấp

2. Kiểm tra xem có cơ chế khóa thanh khoản hay không

3. Kiểm tra xem có giới hạn lệnh bán hay không

4. Lưu ý đến sự biến động giá của token bất thường

5. Hãy cảnh giác với những lợi nhuận cao nghi ngờ

6. Xác nhận xem có được kiểm toán bảo mật bởi bên thứ ba hay không

Ngoài ra, nhà đầu tư cũng nên:

• Kiểm tra mã hợp đồng có mã nguồn mở và đã được kiểm toán chặt chẽ

• Quan tâm đến các biện pháp bảo mật và ứng phó khẩn cấp của dự án

• Đánh giá xem quyền hạn của dự án có bị tập trung hóa quá mức hay không

• Xác minh xem tình hình phát hành token có nhất quán với whitepaper hay không

Tầm quan trọng của việc thẩm định

Đối mặt với các dự án mới nổi, nhà đầu tư cần tránh mù quáng chạy theo xu hướng hoặc bị ảnh hưởng bởi tâm lý FOMO. Nên:

• Nghiên cứu kỹ lưỡng về nền tảng và thành tích của đội ngũ dự án

• Tìm hiểu chi tiết về tài liệu như sách trắng dự án, trang web, v.v.

• Xác minh hợp đồng thông minh đã được kiểm toán bởi bên thứ ba đáng tin cậy

• Đánh giá triển vọng phát triển lâu dài của dự án

Kết luận

Rug Pull đã trở thành một căn bệnh lớn trong lĩnh vực tài sản tiền điện tử, gây ra tổn thất kinh tế khổng lồ. Các nhà đầu tư nên nâng cao cảnh giác, học cách nhận diện tín hiệu rủi ro và tiến hành thẩm định đầy đủ. Đồng thời, các bên trong ngành cũng cần phối hợp nỗ lực, tăng cường giám sát và thực thi pháp luật, tạo ra một môi trường đầu tư an toàn hơn cho thị trường tài sản tiền điện tử.