Cuộc cách mạng lưu trữ dữ liệu trong kỷ nguyên Web3

Với sự phát triển không ngừng của nền kinh tế dữ liệu, mọi người đều không thể tránh khỏi việc tham gia vào các hoạt động lưu trữ dữ liệu khác nhau. Sự xuất hiện của thời đại Web3 sẽ thúc đẩy hầu hết các lĩnh vực công nghệ nâng cấp hoặc chuyển đổi dần dần trong những năm tới. Là một trong những cơ sở hạ tầng chính của Web3, lưu trữ phi tập trung sẽ có tương lai được áp dụng trong nhiều tình huống khác nhau, chẳng hạn như mạng lưu trữ dữ liệu cho dữ liệu xã hội, video ngắn, phát trực tiếp và ô tô thông minh.

Dữ liệu là tài sản cốt lõi trong kỷ nguyên Web3, quyền sở hữu dữ liệu của người dùng là đặc trưng chính của Web3. Đảm bảo người dùng an toàn sở hữu dữ liệu và tài sản đại diện cho nó, loại bỏ lo ngại về an toàn tài sản của người dùng thông thường, sẽ giúp thu hút 1 tỷ người dùng tiếp theo vào thế giới Web3. Trong quá trình này, lớp khả dụng dữ liệu độc lập sẽ trở thành một phần không thể thiếu của Web3.

Từ lưu trữ phi tập trung đến lớp khả dụng dữ liệu

Các phương thức lưu trữ đám mây tập trung truyền thống đã không còn đáp ứng được nhu cầu của thị trường hiện tại. Khi người dùng ngày càng nâng cao yêu cầu về an toàn thông tin cá nhân và nhu cầu lưu trữ dữ liệu, đặc biệt là sau khi một số nhà điều hành dữ liệu lớn xảy ra sự cố rò rỉ dữ liệu, những nhược điểm của lưu trữ tập trung đã dần lộ rõ. Đồng thời, sự thúc đẩy của thời đại Web3 và sự phát triển của ứng dụng blockchain đã khiến dữ liệu trở nên đa dạng hơn, quy mô không ngừng tăng lên, và các khía cạnh của dữ liệu mạng cá nhân trở nên toàn diện hơn và có giá trị hơn, điều này làm cho việc bảo mật dữ liệu và bảo vệ quyền riêng tư trở nên ngày càng quan trọng.

Lưu trữ dữ liệu phi tập trung ra đời. Đây là một trong những hạ tầng xuất hiện sớm nhất và được quan tâm nhất trong lĩnh vực Web3. So với lưu trữ tập trung, lưu trữ phi tập trung tuân theo nguyên tắc kinh tế chia sẻ, tận dụng hàng triệu thiết bị lưu trữ biên để cung cấp dịch vụ, dữ liệu thực sự được lưu trữ trên các thiết bị lưu trữ do các nút Provider cung cấp. Trong mô hình này, các bên dự án không thể kiểm soát những dữ liệu này, người dùng có thể thực sự kiểm soát dữ liệu của chính họ, từ đó tăng cường đáng kể độ an toàn của dữ liệu.

Hiện tại, các dự án lưu trữ phi tập trung chủ yếu có hai loại. Loại đầu tiên nhằm mục đích tạo khối, sử dụng lưu trữ để khai thác, nhưng mô hình này có thể dẫn đến tốc độ lưu trữ và tải xuống trên chuỗi quá chậm. Loại thứ hai sử dụng một hoặc một vài nút làm nút trung tâm để xác thực, nhưng một khi những nút này bị tấn công hoặc hỏng, có thể gây ra mất dữ liệu.

Sự xuất hiện của lớp khả dụng dữ liệu (DA) đã giải quyết những vấn đề này. Nó cho phép các nút nhẹ hoạt động mà không cần tham gia vào sự đồng thuận, không cần lưu trữ toàn bộ dữ liệu hoặc duy trì trạng thái toàn bộ mạng kịp thời, đồng thời đảm bảo hiệu quả khả dụng và độ chính xác của dữ liệu. Lớp khả dụng dữ liệu độc lập hiệu quả ngăn chặn vấn đề lỗi điểm đơn, tối đa hóa bảo đảm an toàn dữ liệu.

Ngoài ra, các giải pháp mở rộng Layer2 như zkRollup cũng cần sử dụng lớp khả dụng dữ liệu. Layer2 đóng vai trò là lớp thực thi, nhờ vào Layer1 làm lớp đồng thuận, ngoài việc cập nhật trạng thái kết quả giao dịch theo lô lên Layer1, còn cần đảm bảo khả dụng của dữ liệu giao dịch gốc. Điều này có thể phục hồi trạng thái của mạng Layer2 trong các tình huống cực đoan, tránh việc tài sản của người dùng bị khóa.

Phân tích lớp khả dụng dữ liệu độc lập

Celestia

Celestia cung cấp một chuỗi khối DA độc lập, với một loạt các nút xác thực, nhà sản xuất khối và cơ chế đồng thuận để nâng cao mức độ bảo mật. Layer2 sẽ phát hành dữ liệu giao dịch lên chuỗi chính Celestia, nơi mà các người xác thực của Celestia sẽ ký tên lên gốc Merkle của chứng nhận DA và gửi đến hợp đồng cầu DA trên chuỗi chính Ethereum để xác thực và lưu trữ. Cách này giảm thiểu đáng kể chi phí.

Celestia sử dụng cơ chế chứng minh lạc quan, hiệu quả rất cao khi mạng hoạt động bình thường. Các nút nhẹ chỉ cần nhận dữ liệu và phục hồi theo mã hóa, toàn bộ quy trình rất hiệu quả khi không có sự cố.

MEMO

MEMO là một giao thức lưu trữ dữ liệu phân tán quy mô lớn, có độ bảo mật cao và độ tin cậy cao dựa trên công nghệ điểm-điểm blockchain. Nó kiểm soát việc tải dữ liệu, khớp các nút lưu trữ, vận hành hệ thống và cơ chế trừng phạt thông qua hợp đồng thông minh.

Đặc điểm của MEMO là sử dụng mã sửa lỗi và công nghệ phục hồi dữ liệu để cải thiện chức năng lưu trữ, nâng cao tính bảo mật dữ liệu và hiệu quả tải xuống lưu trữ. Nó không chỉ tăng cường tính dễ sử dụng của lưu trữ mà còn tối ưu hóa cơ chế khuyến khích cho Provider. Ngoài vai trò của User và Provider, MEMO còn giới thiệu Keeper để ngăn chặn các nút bị tấn công độc hại.

Hệ thống này duy trì sự cân bằng kinh tế thông qua các vai trò tương tác lẫn nhau, có khả năng hỗ trợ các mục đích lưu trữ thương mại cấp doanh nghiệp với dung lượng lớn và tính khả dụng cao. Nó cung cấp dịch vụ lưu trữ đám mây an toàn và đáng tin cậy cho NFT, GameFi, DeFi, SocialFi, và tương thích với Web2, là sản phẩm hoàn hảo của sự kết hợp giữa blockchain và lưu trữ đám mây.

Với sự phát triển sâu sắc của thời đại Web3, lớp khả năng sử dụng dữ liệu độc lập sẽ ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn dữ liệu, nâng cao hiệu quả lưu trữ và hỗ trợ các ứng dụng mới nổi.