Chính sách bảo vệ thương mại tái xuất hiện, kinh tế toàn cầu và thị trường tiền điện tử đối mặt với thách thức

Năm 1930, Đạo luật thuế quan Smoot-Hawley đã để lại bài học sâu sắc cho nền kinh tế toàn cầu. Cuộc chiến thuế quan với lý do bảo vệ ngành công nghiệp trong nước đã dẫn đến sự suy giảm nghiêm trọng của thương mại toàn cầu, làm trầm trọng thêm tác động của Đại suy thoái. Gần một thế kỷ sau, chủ nghĩa bảo hộ thương mại dường như lại đang trở lại.

Vào tháng 4 năm 2025, Mỹ tuyên bố áp thuế đối với hàng hóa Trung Quốc lên tới 125%, thị trường toàn cầu một lần nữa rơi vào lo ngại. Bộ Thương mại Trung Quốc nhanh chóng phản hồi, cho biết nếu phía Mỹ tiếp tục thực hiện "trò chơi số thuế", phía Trung Quốc sẽ "không quan tâm" và giữ quyền tiến hành các biện pháp phản công tiếp theo. Trong khi đó, chính phủ Mỹ đã đề xuất "tạm dừng thuế trong 90 ngày" đối với 75 quốc gia, giảm tỷ lệ thuế chung xuống còn 10%, nhưng loại trừ Trung Quốc, Mexico và Canada. Chiến lược thương mại có mục tiêu này không chỉ làm tăng rủi ro tách rời kinh tế Trung-Mỹ mà còn khiến thị trường mã hóa - lĩnh vực mới về dòng vốn toàn cầu - đối mặt với những thách thức mới.

Bài học lịch sử từ "Đạo luật Thuế quan Smoot-Hawley" đáng được suy ngẫm. Vào những năm 1930, đạo luật này đã nâng trung bình thuế nhập khẩu của Mỹ lên mức cao kỷ lục 59%, ban đầu nhằm bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước bị ảnh hưởng bởi Đại suy thoái, nhưng đã gây ra phản ứng dây chuyền thảm khốc. Các đối tác thương mại chính trên toàn cầu đã áp dụng các biện pháp thuế quan trả đũa, dẫn đến quy mô thương mại quốc tế giảm gần hai phần ba trong giai đoạn 1929-1934, xuất khẩu của Mỹ giảm 70%, và tỷ lệ thất nghiệp toàn cầu tiếp tục xấu đi. Chính sách này không những không cứu vãn được nền kinh tế Mỹ, mà còn kéo dài và làm sâu sắc thêm Đại suy thoái, phơi bày những thiếu sót chết người của chủ nghĩa bảo hộ thương mại: trong nền kinh tế toàn cầu hóa, việc đơn phương tăng cường rào cản thương mại sẽ chắc chắn gây ra "hiệu ứng lật lại".

Cuộc chiến thuế quan năm 2025 khác với năm 1930. Hoa Kỳ dường như đang cố gắng tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu thông qua "cuộc chiến thuế quan chọn lọc" - gây áp lực lớn lên Trung Quốc trong khi tạm thời làm dịu quan hệ với hầu hết các quốc gia. Chiến lược "phân hóa và phân rã" này có vẻ thông minh, nhưng thực chất tiềm ẩn rủi ro. Là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, Trung Quốc không còn là quốc gia yếu kém trong thương mại chỉ biết đối phó như thập niên 1930. Đối mặt với thông báo tăng thuế của Mỹ, Trung Quốc không lập tức thực hiện trả đũa tương xứng, mà xử lý lạnh nhạt với thái độ "không quan tâm", đồng thời đẩy nhanh tiến trình "thoát khỏi đồng đô la". Sự kiên định trong chiến lược này cho thấy, cuộc chiến thương mại mới có thể không phát triển thành một cuộc hỗn chiến toàn diện như thập niên 1930, mà là một cuộc chiến tiêu hao lâu dài hơn.

Chính sách thuế của chính phủ Mỹ đã gây ra sự biến động mạnh mẽ trên thị trường tài chính toàn cầu, thị trường tiền điện tử cũng chịu ảnh hưởng nặng nề. Giá Bitcoin đã giảm từ 83,500 USD xuống 74,500 USD, trong khi Ethereum giảm mạnh hơn, từ 1,800 USD xuống 1,380 USD, tổng giá trị thị trường của các đồng tiền điện tử khác cũng giảm hơn 40%. Tính thanh khoản trên thị trường rõ ràng đã thu hẹp, dòng vốn hàng tháng vào Bitcoin đã giảm từ đỉnh 100 tỷ USD xuống còn 6 tỷ USD, trong khi Ethereum chuyển sang dòng ra ròng 6 tỷ USD. Mặc dù đã xuất hiện sự "bán tháo kiểu đầu hàng" quy mô lớn, nhưng với sự giảm giá, quy mô thua lỗ dần được thu hẹp, cho thấy áp lực bán trong ngắn hạn có thể sắp cạn kiệt.

Từ góc độ phân tích kỹ thuật, mức 93,000 USD trở thành ngưỡng kháng cự quan trọng để Bitcoin lấy lại động lực tăng giá, khoảng 65,000-71,000 USD là khu vực hỗ trợ cốt lõi mà bên mua phải giữ vững. Hiện tại, thị trường đã bước vào giai đoạn then chốt, nếu phá vỡ ngưỡng hỗ trợ có thể khiến hầu hết nhà đầu tư rơi vào thua lỗ tạm thời, gây ra sự điều chỉnh mạnh mẽ hơn cho thị trường. Tổng thể, thị trường tiền điện tử rất nhạy cảm với sự thay đổi thanh khoản toàn cầu, sự không chắc chắn do chính sách thuế lần này đã gây ra ảnh hưởng rộng rãi, khả năng thị trường có ổn định hay không sẽ phụ thuộc vào xu hướng chính sách tiếp theo và tình hình dòng vốn hồi phục.

Trong cuộc chơi này, thị trường tiền điện tử vừa là người chịu đựng thụ động, vừa là biến số chủ động. Khi tình hình quốc tế căng thẳng, hệ thống tiền tệ toàn cầu đang trong tình trạng hỗn loạn, các nhà đầu tư có thể sẽ tìm kiếm một phương tiện lưu trữ giá trị số khan hiếm, toàn cầu, không bị kiểm soát bởi bất kỳ chính phủ hay thực thể nào. Có thể, khi uy tín của trật tự cũ bị xói mòn bởi chiến tranh thương mại, hạt giống của hệ thống mới sẽ âm thầm nảy mầm.