Phát hành Memecoin trên Solana có sự biến chuyển trong cấu trúc

"Vị vua đã chết, Vị vua muôn năm."

Câu tuyên ngôn này từng vang vọng tại cung điện Versailles vào thế kỷ 18. Nó không phải để tưởng niệm những người đã khuất, mà là để công nhận sự lên ngôi của vị vua mới. Quyền lực không bao giờ thuộc về cá nhân, mà tìm kiếm những chiếc bình mới như nước. Những vị vua ngày xưa, bỗng chốc trở thành chú thích lịch sử. Sự thay đổi đến nhanh chóng, lạnh lùng, và không thể tránh khỏi.

Quyền lực cần sự thờ ơ này. Đế chế nổi lên trên xác của tổ tiên, những người cai trị mới kế thừa ngai vàng cũ, và vòng lặp này cứ tiếp diễn. Ngày nay, nền tảng phát hành memecoin trên Solana đang diễn ra phiên bản hiện đại của nghi lễ cổ xưa này.

Một tháng trước, Pump.fun còn nắm giữ 88% thị phần, nay chỉ còn 13%, trong khi đối thủ mới Let'sBONK đã chiếm 86% thị trường. Đây không chỉ là một minh chứng cho sự biến động của thế giới tiền điện tử, mà còn là một ví dụ điển hình về sự sụp đổ của đế chế: khi bỏ qua yếu tố chú ý, chiếc hào bảo vệ cuối cùng, thì dù có lợi thế ra mắt lớn đến đâu cũng sẽ biến mất trong chớp mắt.

!7388151

Sự thăng trầm của đế chế Pump.fun

Để hiểu sự suy giảm của Pump.fun, trước hết cần phải hiểu sự mạnh mẽ của nó trước đây. Vào tháng 1 năm 2024, ba người trẻ tuổi khoảng 20 tuổi đã cho ra mắt nền tảng này, làm thay đổi logic phát hành meme coin: "Tải lên một bức ảnh, đặt tên, nhấn vài lần, bạn có thể phát hành một đồng coin, chi phí chưa đến 2 đô la, không cần bất kỳ lập trình nào."

Nó đáp ứng một động lực cơ bản để chuyển đổi "vô giá trị" thành "có giá trị". Trong thế giới tiền điện tử, đây không phải là một ảo tưởng, mà là một mô hình kinh doanh. Đến tháng 1 năm 2025, Pump.fun đã tạo ra hơn 458 triệu đô la doanh thu, với hàng nghìn đồng coin mới được ra mắt mỗi ngày, trong thời kỳ cao điểm, doanh thu hàng ngày vượt qua 7 triệu đô la.

Quan trọng hơn, nó đã giành được chiến trường sự chú ý, trở thành biểu tượng của văn hóa memecoin Solana. Tuy nhiên, chính một trong những tính năng đổi mới nhất của nó - phát trực tiếp, đã gây ra bi kịch.

Vào tháng 11 năm 2024, để thu hút sự chú ý, một số người dùng đã có những hành động cực đoan trong các buổi phát trực tiếp, bao gồm cả việc mô phỏng tự sát, đe dọa tự tử, v.v. Trong một lần nghiêm trọng nhất, một người dùng chưa thành niên đã cầm súng đe dọa gia đình trước ống kính, chỉ để nâng giá coin.

Pump.fun buộc phải đóng cửa chức năng phát trực tiếp, nhưng danh tiếng đã bị tổn hại. Doanh thu trong tuần giảm mạnh 66%, dư luận phản ứng, đối thủ tận dụng cơ hội chen chân vào. Đối mặt với doanh thu giảm và áp lực cạnh tranh, Pump.fun quyết định tự cứu mình thông qua việc phát hành token (ICO).

ICO này đã huy động được 500 triệu USD từ hơn 10.000 ví trong vòng 12 phút, cộng với 700 triệu USD từ phát hành riêng. Tuy nhiên, có vấn đề trong việc phân phối token: 60% cổ phần tập trung ở 340 người mua hàng đầu, tất cả token đều được mở khóa hoàn toàn, chỉ có hạn chế chuyển nhượng từ 48 đến 72 giờ.

Giá token ban đầu tăng vọt 75% lên 0,007 đô la, nhưng sự hứng khởi nhanh chóng giảm nhiệt. Trong vài tuần, giá giảm 60%, thể hiện xu hướng "xoắn ốc tử thần" điển hình. Kinh tế token cũng gặp vấn đề, 67% nằm trong tay nhóm dự án, thời gian phân bổ không rõ ràng.

Mặc dù người dùng đã tạo ra gần 750 triệu đô la cho nền tảng, nhưng không có phần thưởng cộng đồng ngay lập tức. Trong khi đó, các nhà đầu tư tư nhân đã bán 160 triệu đô la token cho sàn giao dịch, gây ra áp lực bán lớn.

Cú đánh cuối cùng là thông báo của đồng sáng lập về việc hủy bỏ airdrop cam kết lâu dài. Giá token đã giảm 15% trong vòng 24 giờ. Đây không chỉ là vấn đề của airdrop mà còn là cái giá của việc không giữ lời hứa với người dùng.

!7388153

Sự trỗi dậy của Let'sBONK

Khi Pump.fun gặp khó khăn, Let'sBONK đang âm thầm xây dựng những thứ mà đối thủ thiếu: tính minh bạch, định hướng cộng đồng và giao tiếp rõ ràng.

Hiện tại, doanh thu hàng ngày của Let'sBONK đạt 1,3 triệu USD, gấp 5 lần Pump.fun. Tính theo năm, doanh thu của Let'sBONK trong một tháng lên tới 434,92 triệu USD, trong khi Pump.fun là 267,25 triệu USD.

Từ mức gần như bằng không vào tháng Năm, đến tháng Bảy ổn định vượt qua doanh thu hàng ngày một triệu đô la, doanh thu của Let'sBONK đang tăng đều. Ngược lại, doanh thu của Pump.fun đã giảm mạnh từ mức cao hơn 7 triệu đô la vào tháng Giêng, quay trở lại mức của tháng Chín năm 2024.

Sau ICO, giá trị thị trường của token PUMP giảm 60%, trong khi BONK thì tương đối ổn định với giá trị thị trường duy trì ở mức 2,1 tỷ USD. Let'sBONK sẽ sử dụng 1% doanh thu hàng tuần để mua lại BONK, hỗ trợ cho token sinh thái ra đời trước nền tảng.

!7388154

Kinh tế chú ý

Pump.fun từng chiếm ưu thế nhờ hiệu ứng mạng: các nhà phát triển phát hành đồng tiền ở đó vì các nhà giao dịch có mặt ở đó; các nhà giao dịch có mặt ở đó vì những memecoin nóng nhất đều phát hành ở đó. Hiệu ứng vòng quay này dường như không thể ngăn cản.

Nhưng sự chú ý thì mong manh. Nó không giống như một chiếc hào của doanh nghiệp truyền thống, một khi niềm tin sụp đổ, tâm trí người dùng sẽ ngay lập tức tan vỡ. Một sự cố livestream đã khiến người dùng có lý do để thử nghiệm các nền tảng khác. Let'sBONK ngay lập tức trở thành lựa chọn "sạch" mới.

Điều này giống như năm xưa Myspace thua Facebook. Myspace có chức năng và quy mô, nhưng lại thua trong câu chuyện văn hóa. Facebook trở thành nền tảng của "người dùng thực", trong khi Myspace trở thành biểu tượng của sự hỗn loạn và bị gạt ra ngoài.

Nhận ra nguy cơ sống còn, Pump.fun đã phát động phản công. Họ đã tăng tỷ lệ mua lại token từ 25% doanh thu hàng ngày lên 100%. Mặc dù mỗi ngày khoảng 254.000 đô la được sử dụng để mua lại, cao hơn nhiều so với 13.000 đô la của Let'sBONK, nhưng điều này có nghĩa là toàn bộ doanh thu đều được sử dụng cho việc mua lại, chứ không phải cho sự phát triển của nền tảng.

Họ cũng đã triển khai một chương trình khuyến khích kéo dài 30 ngày, thưởng cho các hoạt động giao dịch bằng PUMP token. Tuy nhiên, phản hồi ban đầu cho thấy, những chiến lược này không thay đổi được tình hình cạnh tranh.

Vấn đề không nằm ở chiến thuật, mà ở chiến lược. Dù có bao nhiêu đợt mua lại hoặc khuyến khích, cũng khó có thể khôi phục lại niềm tin đã mất và sự chú ý của người dùng.

Cơ chế thưởng của Pump.fun chỉ xoay quanh khối lượng giao dịch, trong khi Let'sBONK đã xây dựng một hệ thống thưởng sinh thái gắn liền với lợi ích của người dùng. Chương trình thưởng BONK cho phép người dùng khóa tài sản từ 6 đến 12 tháng, nhận được tỷ lệ chia sẻ doanh thu của hệ sinh thái sản phẩm. Đây không phải là "chi tiền để người khác giao dịch", mà là "chi tiền để người dùng cùng xây dựng".

Người dùng có thể nhận được "Điểm Bonk" thông qua giao dịch, mua sắm hoặc phát hành coin, có thể đổi lấy hàng hóa hoặc quyền lợi trong tương lai, nhằm thúc đẩy sự tham gia hơn nữa. Trải nghiệm gamification khiến người dùng cảm thấy họ đang tham gia vào một sứ mệnh lớn hơn.

Khi Pump.fun vẫn đang tìm hiểu về ICO, Let'sBONK đã cung cấp cho người dùng cốt lõi một hệ thống thưởng cấu trúc. Trong thế giới tiền điện tử, vốn luôn chảy về các cơ chế khuyến khích tốt hơn.

!7388155

Quy mô lớn hơn

Trong các ngành truyền thống, những người dẫn đầu thị trường thường có thể ngồi vững trên ngai vàng hàng chục năm. Còn trong thị trường kỹ thuật số, chi phí chuyển đổi của người dùng gần như bằng không, vị thế thống trị có thể biến mất chỉ trong vài tháng.

Có cuộc khảo sát cho thấy, một trong những người đồng sáng lập của Pump.fun đã từng tham gia vào một trò lừa đảo "bơm giá rồi xả" - chính là hành động mà Pump.fun tuyên bố sẽ loại bỏ. Trong một ngành công nghiệp dựa trên sự tin tưởng và meme, sự sụp đổ của uy tín đồng nghĩa với khủng hoảng sinh tồn.

Sự thành công của Let'sBONK không phải vì đã xây dựng một sản phẩm cơ bản tốt hơn, mà là vì đã thâm nhập thị trường khi danh tiếng của Pump.fun đang ở mức yếu nhất. Trong nền kinh tế chú ý, thời điểm thường quan trọng hơn công nghệ.

Logic của người chiến thắng trong hiệu ứng mạng bắt đầu đảo ngược. Khi người dùng bắt đầu chuyển sang Let'sBONK, bánh đà đã giúp Pump.fun nổi lên cũng bắt đầu đảo chiều. Các nhà phát triển theo sau các nhà giao dịch, các nhà giao dịch đuổi theo các dự án nóng nhất, tốc độ suy giảm của nền tảng theo đó cũng tăng lên.

!7388156

Pump.fun còn cơ hội lật ngược tình thế không? Mặc dù thị phần đã giảm mạnh, nhưng nó vẫn chưa đến mức phải rời khỏi.

Họ thực sự có một số lợi thế: 1,2 tỷ USD vốn tài trợ đã mang lại cho họ thời gian và vốn thử nghiệm. Nền tảng của họ đã hỗ trợ hàng trăm nghìn lần phát hành dự án mà không bị sập, điều này đặc biệt quan trọng trong môi trường mà các nền tảng mới khác dễ bị thất bại. Dù thị phần giảm, họ vẫn có doanh thu trên 250.000 USD mỗi ngày, tương đương gần 100 triệu USD mỗi năm, cùng với nguồn vốn dự trữ khổng lồ, nền tảng vẫn vững chắc.

Là người tiên phong trong lĩnh vực, việc biến việc phát hành đồng tiền từ lập trình thành thao tác đơn giản đã mang lại cho họ sự nhận thức thương hiệu lâu dài. Lợi thế phát hành ban đầu không dễ dàng biến mất.

Các hành động gần đây cũng cho thấy họ không từ bỏ: Pump.fun 2.0 đã thêm cập nhật dữ liệu thời gian thực và giao dịch một chạm; tỷ lệ mua lại tăng lên 100%; phát hành các chương trình khuyến khích người dùng. Tất cả đều là tư thế phản công.

Tình huống có khả năng xảy ra nhất là thị trường bị phân mảnh. Trong lĩnh vực tiền điện tử hiếm có những kẻ độc quyền vĩnh viễn. Có khả năng hơn, Let'sBONK sẽ trở thành nền tảng chính, chiếm ưu thế về số lượng phát hành và doanh thu, trong khi Pump.fun sẽ chuyển mình thành một nền tảng phân khúc với người dùng trung thành, chiếm lĩnh vị trí nhờ giao diện, tính năng hoặc hệ sinh thái.

Nhưng để thực sự lật ngược tình thế, Pump.fun không chỉ cần giải quyết các vấn đề kỹ thuật hoặc dựa vào việc chi tiền để giữ chân người dùng, mà còn phải xây dựng lại lòng tin và giành lại vị thế văn hóa. Điều này có nghĩa là phải thực hiện một cấu trúc kinh tế token minh bạch, lấy cộng đồng làm trung tâm, thậm chí có thể cần phải thay thế hoàn toàn ban lãnh đạo để hoàn toàn thoát khỏi những tranh cãi trong quá khứ.

Lịch sử đã chứng minh: khi một nhà lãnh đạo mất đi tính hợp pháp, dù có bao nhiêu tài sản và nghi lễ cũng khó có thể cứu vãn được phẩm giá. Chỉ có một sự lãnh đạo mới có thể giành lại được sự tôn trọng đã có trước đó. Đôi khi, để duy trì sự cai trị, vương miện phải được truyền cho người mới.

!7388157

!7388158

!7388159