CashTokens: token gốc xuất hiện trên Bitcoin Cash

Giới thiệu và bối cảnh

Vào cuối năm 2008, ý tưởng về Bitcoin đã được giới thiệu như là “một hệ thống tiền mặt điện tử ngang hàng”, thực tế, Satoshi Nakamoto đã đặt tiêu đề cho tài liệu kỹ thuật đặt nền móng cho giao thức này bằng chính cụm từ đó. Theo lời của Satoshi, tiền mặt điện tử là các khoản thanh toán trực tiếp giữa người với người “mà không cần thông qua một tổ chức tài chính”, tiền đề này đã làm nền tảng cho Bitcoin-BTC cho đến năm 2017, năm mà những người ủng hộ “Bitcoin như tiền mặt” buộc phải chuyển sang một mạng lưới riêng biệt gọi là Bitcoin Cash (BCH) --“Bitcoin tiền mặt” trong tiếng Anh–. Vì vậy, khái niệm tiền kỹ thuật số là điểm khởi đầu của toàn bộ công nghệ Bitcoin, đặc biệt trong trường hợp của BCH, nơi coi đây là đặc tính không thể thương lượng.

Đặc tính này không hề mâu thuẫn với việc tích hợp các trường hợp sử dụng khác, miễn là việc tích hợp đó không làm ảnh hưởng đến khả năng sử dụng BCH như tiền mặt, hoặc mở rộng hệ thống để ngày càng nhiều người có thể áp dụng nó như vậy.

Theo hướng đó, Bitcoin Cash (BCH) có một quy trình để trình bày, thảo luận và chuẩn hóa ý tưởng gọi là “CHIP” (viết tắt của: đề xuất cải tiến tiền mặt), tương tự như các “BIP” hoặc “đề xuất cải tiến Bitcoin” của Bitcoin-BTC, cho phép cộng đồng thảo luận và đánh giá sự phù hợp của các ý tưởng phát triển để thêm các chức năng mới cho ứng dụng, thậm chí cả cho giao thức mà đồng tiền này vận hành.

Một trong những chức năng đã được theo đuổi trong nhiều năm là khả năng chuyển các tài sản khác qua blockchain của Bitcoin Cash. Các tài sản này trong thế giới tiền mã hóa thường được gọi là “token” hoặc “ficha”, rất phổ biến trong nhiều hệ sinh thái crypto, mang lại hoạt động kinh tế bổ sung cho các mạng lưới mà chúng vận hành, và khi đi kèm các chức năng như khả năng triển khai hợp đồng thông minh, chúng có thể được giao dịch trên các sàn phi tập trung hoặc sử dụng trên các nền tảng DeFi.

Khi BCH vừa tách khỏi BTC, đã có nhiều đề xuất nhằm tích hợp token dựa trên khái niệm “đồng tiền có màu” (colored coins), ám chỉ các giao dịch (việc gửi một lượng rất nhỏ Bitcoin Cash, chẳng hạn) có chứa siêu dữ liệu để chuyển một token. Nói cách khác, nó dùng các giao dịch BCH như một phương tiện cho các tài sản khác, yêu cầu một giao thức có thể hiểu được siêu dữ liệu đính kèm đó như một token, số lượng chuyển giao, v.v.

Ý tưởng này đã được triển khai trên mạng lưới Bitcoin Cash (BCH) qua nhiều giao thức, nổi tiếng và lâu đời nhất là “Simple Ledger Protocol” hay “token SLP”.

Tuy nhiên, mô hình “đồng tiền có màu” có một số hạn chế, như cần phải chạy phần mềm bổ sung để xác thực thông tin chứa bên trong, cũng như phải đợi ít nhất 1 xác nhận để coi các giao dịch này là hợp lệ. Vì những điểm yếu này, “đồng tiền có màu” là một lựa chọn khả thi để gửi và nhận token, nhưng không thể sánh bằng các khoản thanh toán bằng đồng tiền nền tảng.

Tiêu chuẩn mới: một mô hình tốt hơn

Ngày 15 tháng 5 năm 2023, Bitcoin Cash (BCH) sẽ tích hợp, thông qua một bản cập nhật, bên cạnh các chức năng mới khác, khả năng chuyển token mà không gặp phải các hạn chế của các giao thức “đồng tiền có màu”. Chức năng mới này, với tên kỹ thuật là “CHIP-2022-02”, mang tên “CashTokens: các nguyên thủy token cho Bitcoin Cash”. Nói một cách đơn giản, CashTokens là giải pháp vượt trội so với “Simple Ledger Protocol” của token SLP, khác biệt ở các đặc điểm sau:

• Cơ sở hạ tầng hỗ trợ “token SLP” yêu cầu phải chạy “nút SLP”, tức là phần mềm bổ sung để xác thực các giao dịch loại này dựa trên siêu dữ liệu đi kèm. Đối với CashTokens, chỉ cần một nút Bitcoin Cash là đủ, do đó thợ đào và các nhà vận hành nút đầy đủ có thể xác nhận tính hợp lệ của chúng.
• Giao dịch token SLP không tương thích với 0-conf, vì vậy có thể rủi ro khi chấp nhận giao dịch mà không đợi xác nhận đầu tiên. Giao dịch với CashTokens lại tương thích với 0-conf, do đó có thể chấp nhận các giao dịch chưa xác nhận dưới 200$.
• Dù mạng lưới Bitcoin Cash dựa trên mô hình “UTXO”, giao dịch token SLP lại xác thực theo mô hình “DAG”. Giao dịch CashTokens dựa trên mô hình UTXO, giúp việc xác thực giao dịch theo tiêu chuẩn này hiệu quả hơn.

Những lợi thế này, cùng nhiều điểm khác, cho phép CashTokens mang đến trải nghiệm người dùng tốt hơn, giảm ma sát khi mở rộng hỗ trợ ví tự lưu ký và các nền tảng giao dịch với việc gửi và lưu trữ token. Ngoài ra, giao dịch với CashTokens trả phí cho thợ đào bằng Bitcoin Cash, nên sự phổ biến của chúng trong tương lai sẽ góp phần duy trì hệ thống.

CashTokens: các nguyên thủy token

Trong tài liệu kỹ thuật của CashTokens có cụm từ “Token Primitives for Bitcoin Cash” làm tên chính thức. Cụm từ này có thể gây nhầm lẫn cho người dùng nói tiếng Việt, bởi nó có thể bị nghĩ (một cách sai lầm) là nói đến cái gì đó “nguyên thủy”, ít tinh vi hoặc giới hạn về khả năng tương thích với DeFi.

Tuy nhiên, CashTokens không chỉ tương thích với hợp đồng thông minh viết bằng ngôn ngữ scripting của Bitcoin Cash, mà thuật ngữ này cũng không nhằm ám chỉ sự đơn giản. “Nguyên thủy” trong bối cảnh này nghĩa là một chức năng cơ bản của giao thức; một chức năng gốc của giao thức, vì vậy một cách dịch rõ ràng hơn có thể là “Token gốc cho Bitcoin Cash”.