Hisse Senetlerinden Token'a: Sermaye Piyasası Düzenlemesinin Yeni Zorlukları

Amerikan açık hisse senedi pazarının evrimi oldukça çetrefilli bir süreçtir. Erken dönemlerde, herkes projeleri finanse etmek için halka açık hisse senedi ihraç edebiliyordu, ancak bu uygulama genellikle sahte vaatlerle birlikteydi. 1920'lerde hisse senedi spekülasyon dalgası zirveye ulaştı ve ardından gelen borsa çöküşü Büyük Buhran'ı tetikledi. Pazar güvenini yeniden tesis etmek için Kongre, en önemlileri 1933 tarihli Menkul Kıymetler Yasası ve 1934 tarihli Menkul Kıymetler Borsası Yasası olmak üzere bir dizi yasa çıkardı. Bu düzenlemeler, halka açık şirketlerin ayrıntılı iş bilgilerini ve denetlenmiş mali tabloları açıklamalarını gerektiriyordu.

Ancak, bu düzenlemeler yalnızca halka açık şirketler için geçerlidir, özel işletmeler ise bunlardan muaftır. Zamanla, özel piyasanın önemi giderek artmaktadır. Günümüzde birçok ünlü teknoloji şirketi, özel piyasalarda büyük miktarda fon toplayabilmekte ve değerlemeleri on milyar dolarlara ulaşabilmektedir, halka açık bir şekilde listelenmeden. Bu eğilim, sıradan yatırımcıların popüler özel şirketlere yatırım yapmasını zorlaştırmakta ve mevcut sistemi sorgulamaya yol açmaktadır.

Bu sorunu çözmek için insanlar, halka arz sürecini basitleştirme, özel şirketlere yönelik denetimi güçlendirme, ekonomik yapıyı ayarlama gibi çeşitli önerilerde bulundular. Ancak, en radikal öneri, halka açık şirket kurallarının tamamen kaldırılmasıdır; bu, herhangi bir şirketin halka hisse senedi satmasına izin vermek ve bilgi açıklama zorunluluğunu ortadan kaldırmaktır.

Kripto para sektörü, menkul kıymet yasalarından kaçınmak için "Token" çıkararak tartışmalara neden olsa da, son yıllarda bir canlanma göstermektedir. Bazı finansal kurumlar, özel şirket hisselerini "Token"leştirmeyi araştırmaya başladı ve böylece ABD'nin açıklama kurallarını aşmayı deniyorlar.

Bir ticaret platformu son zamanlarda tokenleştirilmiş hisse senedi hizmetini başlatacağını duyurdu, başlangıçta esas olarak ABD dışındaki kullanıcılara yönelik. Bu platform ayrıca tanınmış özel şirketlerin tokenlerini promosyon olarak dağıttı. Bu hamlenin hedefi oldukça net: sıradan yatırımcıların tanınmış özel şirketlerin hisselerini ticaret uygulamaları aracılığıyla satın alabilmelerini sağlamak, bu şirketlerin mali tablolarını kamuya açıklamalarına gerek kalmadan.

Destekçiler, kamuoyunun özel şirketlere yatırım yapmasına izin vermenin mantıklı olduğunu düşünüyor, çünkü bazı yüksek riskli halka açık işlem ürünlerine kıyasla, tanınmış özel şirketler daha kaliteli yatırım araçları olabilir. Ancak, bu görüş bir temel sorunu göz ardı ediyor: Özel şirketlerin temel özelliği, kamuya açık olmamaları ve halka açık şirketlerin açıklama kurallarına tabi olmamalarıdır. Bu nedenle, "kamuoyunun özel şirketlere yatırım yapmasına izin vermek" aslında "şirketlerin bilgi açıklamadan kamuya hisse satmasına izin vermekle" eşdeğerdir.

Şu anda, ABD doğrudan halka özel şirket hisselerinin "Token" olarak satışına izin vermiyor ve bilgi açıklaması gerekmiyor. Ancak finans dünyasında bazı büyük oyuncular bu uygulamayı savunuyor ve düzenleyici ortam nispeten daha esnek görünüyor. Bu eğilimin arkasındaki mantık, halkın özel şirketlere yatırım yapmak istemesi, aracılık yapan kuruluşların bu yatırım ürünlerini satmak istemesi ve mevcut açıklama kurallarının bu süreci engellemesidir.

Tarih sanki kendini tekrar ediyor. 2020 civarında, kripto projeleri abartılı vaatlerle büyük miktarda fon topladı, ardından balon patladı ve "kripto kışı"na yol açtı. Böyle bir durumda, insanlar düzenleyici kurumların 1930'larda hisse senedi piyasasını düzenlediği gibi kripto piyasasını da sıkı bir şekilde denetleyeceğini düşünmüşlerdi. Ancak gerçek şu ki finans sektörü, hisse senedi piyasasının bilgi açıklama ve ticaret kurallarından kaçınmanın bir yolunu arıyor ve hisse senedi piyasasını kripto para piyasasına daha çok benzetmeye çalışıyor, kripto para piyasasını düzenli hisse senedi piyasası gibi yapmaya çalışmıyor.

Bu gelişim trendinin Sermaye Piyasası üzerindeki gelecekteki etkisi derindir; bu nedenle düzenleyici kurumların, piyasa katılımcılarının ve yatırımcıların birlikte dikkat etmesi ve düşünmesi gerekmektedir.