Dijital varlık alanında, stablecoin'ler kuşkusuz son yılların en dikkat çekici yeniliklerinden biridir. Fiat para birimleriyle bağlantılı olma taahhütleri sayesinde, dalgalı kripto dünyasında bir değer "sığınak" oluşturmuş ve giderek merkeziyetsiz finans ve küresel ödeme alanında önemli bir altyapı haline gelmiştir. Piyasa değeri sıfırdan binlerce milyar dolara fırlayarak, yeni bir para biçiminin yükselişini müjdelemektedir.
Ancak, Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS), Mayıs 2025 ekonomik raporunda sert bir uyarı yaptı. BIS, stablecoinlerin gerçek bir para olmadığını açıkça belirtmiştir; görünürdeki refah ekosisteminin arkasında, tüm finansal sistemi sarsabilecek sistemik riskler yatmaktadır. Bu tespit, stablecoinlerin doğasını yeniden gözden geçirmeye zorlamaktadır.
Bu makale, BIS'in bu raporunu derinlemesine inceleyecek ve sunduğu para "üçlü kapı" teorisine odaklanacaktır - yani herhangi bir güvenilir para sisteminin, tekil olma, esneklik ve bütünlük gibi üç teste tabi tutulması gerektiği. Belirli örneklerle, stabilcoinlerin bu üçlü kapı önündeki zorluklarını analiz edecek ve BIS çerçevesinin ötesindeki gerçekçi değerlendirmeleri ekleyecek, nihayetinde para dijitalleşmesinin geleceğinin nereye gideceğini tartışacağız.
Birinci Kapı: Tekillik Sorunu - Stabilcoinler Sonsuza Dek "Stabil" Olabilir mi?
Paranın "tekliği" modern finans sisteminin temel taşıdır. Bu, herhangi bir zamanda ve herhangi bir yerde, bir para biriminin değeri, başka bir para biriminin nominal değeriyle tam olarak eşit olmalıdır anlamına gelir. Basitçe ifade etmek gerekirse, "bir lira her zaman bir liradır". Bu değerin sürekli birliği, paranın muhasebe birimi, değişim aracı ve değer saklama üç ana işlevini yerine getirmesinin temel ön koşuludur.
BIS'in temel argümanı, stablecoin'lerin değer sabitleme mekanizmasının doğuştan kusurlu olduğu ve temelde fiat para ile 1:1 dönüşümünü garanti edemediğidir. Bu güven, devlet kredisine değil, özel ihraççıların ticari kredisine, rezerv varlıkların kalitesine ve şeffaflığına dayanmaktadır; bu da her an "kopma" riskiyle karşı karşıya kalmasına neden olmaktadır.
BIS, raporunda tarihi "serbest bankacılık dönemi"ni bir ayna olarak alıntılamıştır. O dönemde, Amerika'da merkezi bir banka yoktu, her eyaletin ruhsat verdiği özel bankalar kendi banka senetlerini çıkarabiliyordu. Bu banka senetleri teorik olarak altın veya gümüş ile değiştirilebiliyordu, ancak gerçekte, bunların değeri, çıkaran bankanın itibarı ve ödeme gücüne göre değişiyordu. Bugünün stablecoin'leri, BIS'e göre, bu tarihi kaosun dijital bir versiyonudur - her stablecoin ihraççısı, bağımsız bir "özel banka" gibi, çıkardığı "dijital dolar"ın gerçekten ödenip ödenmeyeceği her zaman belirsiz bir sorun olmuştur.
Son dönemlerde yaşanan acı deneyimler sorunun boyutunu açıkça ortaya koyuyor. Algoritmik stablecoin UST'nin çöküşü, birkaç gün içinde değerinin sıfıra inmesiyle yüzlerce milyar dolarlık piyasa değerini silip süpürdü. Bu olay, güven zincirinin kırılması durumunda, sözde "istikrarın" ne kadar kırılgan olduğunu canlı bir şekilde sergiliyor. Varlık teminatlı stablecoin'ler için bile, rezerv varlıkların yapısı, denetimi ve likiditesi sürekli sorgulanıyor. Bu nedenle, stablecoin'ler "tekil olma" konusunda ilk engelle karşı karşıya kalıyor.
İkinci Kapı: Esneklik Acısı - %100 Rezervin "Güzel Tuzağı"
Eğer "tekil olma" para biriminin "nitelik" ile ilgiliyse, o zaman "esneklik" para biriminin "miktar" ile ilgilidir. Para biriminin "esnekliği", finansal sistemin ekonomik faaliyetlerin gerçek talebine göre dinamik bir şekilde kredi yaratma ve daraltma yeteneğini ifade eder. Bu, modern piyasa ekonomisinin kendini dengeleme ve sürekli büyüme sağlayan ana motorudur. Ekonomi geliştiğinde, kredi genişlemesi yatırımları destekler; ekonomi soğuduğunda, riskleri kontrol etmek için kredi daralır.
BIS, özellikle %100 yüksek kaliteli likit varlıkları rezerv olarak sahip olduğu iddia edilen stabilcoinlerin aslında bir "dar banka" modeli olduğunu belirtiyor. Bu model, kullanıcıların fonlarını tamamen güvenli rezerv varlıkları tutmak için kullanırken, kredi verme işlemlerini gerçekleştirmiyor. Bu kulağa çok güvenli gelse de, tamamen para "esnekliğinden" feragat edilmesiyle gerçekleşiyor.
Farkları anlamak için bir senaryo karşılaştırması yapabiliriz:
Geleneksel bankacılık sistemi ( esnekliğe sahiptir ): Diyelim ki 1000 yuan'ı bir ticari bankaya yatırdınız. Kısmi rezerv sistemi gereği, banka sadece 100 yuan'ı rezerv olarak tutmak zorunda, geri kalan 900 yuan'ı ise finansmana ihtiyaç duyan girişimcilere kredi verebilir. Bu girişimci, bu 900 yuan'ı tedarikçi ödemesi için kullanır ve tedarikçi de bu parayı bankaya yatırır. Bu döngü devam ederken, başlangıçtaki 1000 yuan'lık mevduat, banka sisteminin kredi yaratımı yoluyla daha fazla para türeterek reel ekonominin çalışmasını destekler.
Stablecoin sistemi ( esneklikten yoksundur ): Diyelim ki 1000 dolar ile bir stablecoin'in 1000 birimini satın aldınız. İhraççı, bu 1000 doları tamamen bankaya yatırma veya ABD hazine tahvili satın alma taahhüdünde bulunuyor. Bu para "kilitlenmiş" oluyor, kredi vermek için kullanılamıyor. Eğer bir girişimci finansman ihtiyacı duyuyorsa, stablecoin sistemi bu talebi karşılayamaz. Sadece daha fazla gerçek dünya doları akışını beklemekle sınırlıdır ve ekonomik içsel talebe göre kredi yaratamaz. Tüm sistem, öz düzenleme ve ekonomik büyümeyi destekleme yeteneğinden yoksun bir "ölü su birikintisi" gibidir.
Bu "esnek olmayan" özellik sadece kendi gelişimini sınırlamakla kalmaz, aynı zamanda mevcut finansal sisteme potansiyel bir darbe de oluşturur. Eğer büyük miktarda para ticari bankacılık sisteminden çıkar ve stablecoin olarak tutulursa, bu doğrudan bankaların kredi verme için kullanabileceği fonların azalmasına ve kredi yaratma kapasitesinin küçülmesine neden olacaktır. Bu, kredi sıkışıklığına yol açabilir, finansman maliyetlerini artırabilir ve nihayetinde en çok fon desteğine ihtiyaç duyan KOBİ'ler ve yenilikçi faaliyetleri olumsuz etkileyebilir.
Tabii ki, gelecekte stablecoin'lerin geniş çapta kullanımı ile birlikte, stablecoin bankası ( kredi verecek ), bu durumda bu kredi türetimi yeni bir biçimde banka sistemine geri dönecektir.
Üçüncü Kapı: Tamlık Eksikliği - Anonimlik ve Düzenlemenin Sonsuz Mücadelesi
Paranın "bütünlüğü", finansal sistemin "güvenlik ağı"dır. Bu, ödeme sistemlerinin güvenli, verimli olması ve kara para aklama, terörizmin finansmanı, vergi kaçakçılığı gibi yasadışı faaliyetlere karşı etkili bir şekilde önlem alabilmesi gerektiği anlamına gelir. Bunun arkasında sağlam bir hukuki çerçeve, açık bir yetki ve sorumluluk dağılımı ve güçlü bir denetim uygulama kapasitesi gerekmektedir, böylece finansal faaliyetlerin yasal ve uyumlu olması sağlanır.
BIS, stablecoin'ların temel teknoloji mimarisinin - özellikle kamu blok zincirleri üzerinde inşa edilenlerin - finansal "bütünlüğe" ciddi bir tehdit oluşturduğunu düşünüyor. Temel sorun, anonimlik ve merkeziyetsizlik özelliklerinin, geleneksel finansal düzenleme yöntemlerinin etkili olmasını zorlaştırmasıdır.
Bize belirli bir senaryo hayal ettirelim: Değerinin milyonlarca dolar olduğu bir stablecoin, bir anonim adresten diğerine halka açık bir blok zinciri üzerinden transfer ediliyor, bu süreç sadece birkaç dakika sürebilir ve işlem ücretleri düşüktür. Bu işlemin kaydı blok zincirinde kamuya açık olmasına rağmen, rastgele karakterlerden oluşan bu adresleri gerçek dünyadaki bireyler veya varlıklarla eşleştirmek son derece zordur. Bu durum, yasa dışı fonların sınır ötesi akışına kapı aralarak, "müşterinizi tanıyın" (KYC) ve "kara para aklamayla mücadele" (AML) gibi temel düzenleyici gerekliliklerin geçersiz hale gelmesine neden olur.
Buna karşılık, geleneksel uluslararası banka havaleleri (, SWIFT sistemi aracılığıyla ), bazen verimsiz ve maliyetli görünse de, her işlemin katı bir denetim ağı içinde olması açısından avantaj sunar. Gönderici banka, alıcı banka ve aracı bankaların her biri, kendi ülkelerinin yasal düzenlemelerine uymak zorundadır, işlem taraflarının kimliğini doğrulamalı ve düzenleyici kurumlara şüpheli işlemleri bildirmelidir. Bu sistem ağır olmasına rağmen, küresel finansal sistemin "bütünlüğü" için temel bir güvence sağlar.
Stablecoin'lerin teknik özellikleri, temel olarak bu aracılara dayalı düzenleme modelini sorgulamaktadır. Bu, küresel düzenleyici otoritelerin bunlara karşı yüksek bir dikkat sergilemesinin ve sürekli olarak bunları kapsamlı bir düzenleme çerçevesine dahil etme çağrısında bulunmalarının temel nedenidir. Finansal suçları etkili bir şekilde önleyemeyen bir para sistemi, ne kadar gelişmiş bir teknolojiye sahip olursa olsun, toplumun ve hükümetin nihai güvenini kazanamaz.
"Tamlık" sorununu tamamen teknolojinin kendisine yüklemek, belki de fazla karamsar bir yaklaşım. Zincir üstü veri analiz araçlarının giderek olgunlaşması ve küresel düzenleyici çerçevelerin aşamalı olarak hayata geçirilmesi ile, stablecoin işlemlerini izleme ve uyum denetimi yapma yeteneği hızla artıyor. Gelecekte, tamamen uyumlu, rezervleri şeffaf ve düzenli olarak denetim geçiren "düzenleyici dostu" stablecoin'lerin piyasanın ana akımı haline gelmesi muhtemel. O zaman, "tamlık" sorunu büyük ölçüde teknoloji ve düzenlemenin bir araya gelmesi sayesinde hafifletilecektir ve aşılmaz bir engel olarak görülmemelidir.
Eklemeler ve Düşünceler: BIS çerçevesinin dışında, başka neleri görmeliyiz?
Ekonomi düzeyindeki üç büyük zorluk dışında, stablecoin teknolojik açıdan da kusursuz değildir. İşleyişi, iki temel altyapıya yüksek derecede bağımlıdır: internet ve temel blockchain ağı. Bu, büyük ölçekli bir ağ kesintisi, deniz altı kablosu arızası, geniş kapsamlı elektrik kesintisi veya hedefe yönelik siber saldırılar meydana geldiğinde, tüm stablecoin sisteminin duraklayabileceği veya hatta çökebileceği anlamına gelir. Dış altyapıya olan bu mutlak bağımlılık, onu geleneksel finansal sistemle kıyaslandığında belirgin bir zayıflık haline getirir. Örneğin, bu iki yüz milyonluk savaşta, İran'da ulusal internet kesintisi yaşandı, hatta bazı bölgelerde elektrik kesildi; bu tür aşırı durumlar henüz dikkate alınmamış olabilir.
Daha uzun vadeli tehditler ise öncü teknolojilerin yıkıcı etkilerinden gelmektedir. Örneğin, kuantum bilgisayarların olgunlaşması mevcut olan çoğu açık anahtar kriptografi algoritması için ölümcül bir darbe oluşturabilir. Bir kez blok zinciri hesaplarının özel anahtarlarını koruyan kriptografik sistem çözüldüğünde, tüm dijital varlık dünyasının güvenlik temeli ortadan kalkacaktır. Bu şu anda uzak bir ihtimal gibi görünse de, küresel değer akışını taşıyan bir para sistemi için, göz ardı edilemeyecek temel bir güvenlik riski olarak kabul edilmelidir.
Stablecoin'ların yükselişi, sadece yeni bir varlık sınıfı yaratmakla kalmıyor, aynı zamanda geleneksel bankalarla en temel kaynak olan mevduatlar için doğrudan rekabet ediyor. Bu "finansal aracısızlaşma" eğilimi genişlemeye devam ederse, ticari bankaların finansal sistemdeki çekirdek konumunu zayıflatacak ve dolayısıyla reel ekonomiye hizmet etme yeteneklerini etkileyecektir.
Daha derinlemesine tartışmaya değer olan, "stabilcoin ihraççıları, değerlerini desteklemek için ABD Hazine tahvilleri satın alıyor" şeklinde geniş çapta dolaşan bir anlatıdır. Bu süreç, duyulduğu kadar basit ve doğrudan değildir; arkasında önemli bir engel olarak bankacılık sisteminin rezervleri bulunmaktadır.
Süreç analizi aşağıdaki gibidir:
Kullanıcı, bankaya dolar yatırır ve ardından banka havalesi ile stablecoin ihraççısına gönderir.
Stablecoin ihraççısı, iş birliği yaptığı ticari bankalarda bu dolar mevduatını alır.
İhraçcı, bu fonları ABD Hazine Bonoları satın almak için kullanmaya karar verdiğinde, bankasına ödeme yapmasını talimat vermesi gerekir. Bu ödeme süreci, özellikle büyük ölçekli işlemlerde, nihayetinde Fed'in uzlaşma sistemi aracılığıyla gerçekleşir ve bu da ihraçcının bankasının Fed'deki rezerv hesap bakiyesinin azalmasına yol açar.
Buna göre, tahvil satan tarafın bankasının, rezerv hesap bakiyesi artacaktır.
Buradaki anahtar, ticari bankaların Federal Rezerv'in rezervlerinin sınırsız olmamasıdır. Bankaların günlük ödemeleri karşılamak, müşteri çekimlerini yönetmek ve düzenleyici gereklilikleri yerine getirmek için yeterli rezerv bulundurmaları gerekmektedir. Eğer stablecoin'lerin ölçeği sürekli olarak genişlerse, büyük miktarda ABD tahvili alımı bankacılık sisteminin rezervlerinin aşırı tüketilmesine neden olur ve bankalar likidite baskısı ve düzenleyici baskı ile karşılaşır. O zaman bankalar, stablecoin ihraççılarına hizmet vermeyi kısıtlayabilir veya reddedebilir. Bu nedenle, stablecoin'lere olan talep, bankacılık sisteminin rezerv fazlalığı ve düzenleyici politikaların kısıtlamaları ile sınırlı olan bir üst ölçeğe sahiptir ve sonsuz bir şekilde büyüyemez.
Buna karşılık, geleneksel para fonları MMF, fonları ticari bankalara geri yatırmak için repo piyasası aracılığıyla kullanır, bu da bankaların mevduat yükümlülüklerini ve rezervlerini artırır. Bu mevduat, bankaların kredi yaratımı için kullanılabilir ve doğrudan banka sisteminin mevduat tabanını geri kazandırır.
"Çevreleme" ile "Yakalama" Arasında - Stabilcoin'in Gelecek Yolu
BIS'in ihtiyatlı uyarıları ile piyasanın gerçek taleplerine baktığımızda, stabilcoin'lerin geleceği bir kavşakta gibi görünüyor. Hem küresel düzenleyici otoritelerden gelen "tutuklama" baskısıyla karşı karşıya, hem de ana akım finansal sisteme dahil olma "kabulü" olasılığını görüyor.
This page may contain third-party content, which is provided for information purposes only (not representations/warranties) and should not be considered as an endorsement of its views by Gate, nor as financial or professional advice. See Disclaimer for details.
Stablecoin'in Üçlü İkilemi: Dijital Paranın Gerçek Zorlukları ve Gelişim Yolu
Stablecoin'in Geleceği: Üçlü Zorluk ve Evrim Yolu
Dijital varlık alanında, stablecoin'ler kuşkusuz son yılların en dikkat çekici yeniliklerinden biridir. Fiat para birimleriyle bağlantılı olma taahhütleri sayesinde, dalgalı kripto dünyasında bir değer "sığınak" oluşturmuş ve giderek merkeziyetsiz finans ve küresel ödeme alanında önemli bir altyapı haline gelmiştir. Piyasa değeri sıfırdan binlerce milyar dolara fırlayarak, yeni bir para biçiminin yükselişini müjdelemektedir.
Ancak, Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS), Mayıs 2025 ekonomik raporunda sert bir uyarı yaptı. BIS, stablecoinlerin gerçek bir para olmadığını açıkça belirtmiştir; görünürdeki refah ekosisteminin arkasında, tüm finansal sistemi sarsabilecek sistemik riskler yatmaktadır. Bu tespit, stablecoinlerin doğasını yeniden gözden geçirmeye zorlamaktadır.
Bu makale, BIS'in bu raporunu derinlemesine inceleyecek ve sunduğu para "üçlü kapı" teorisine odaklanacaktır - yani herhangi bir güvenilir para sisteminin, tekil olma, esneklik ve bütünlük gibi üç teste tabi tutulması gerektiği. Belirli örneklerle, stabilcoinlerin bu üçlü kapı önündeki zorluklarını analiz edecek ve BIS çerçevesinin ötesindeki gerçekçi değerlendirmeleri ekleyecek, nihayetinde para dijitalleşmesinin geleceğinin nereye gideceğini tartışacağız.
Birinci Kapı: Tekillik Sorunu - Stabilcoinler Sonsuza Dek "Stabil" Olabilir mi?
Paranın "tekliği" modern finans sisteminin temel taşıdır. Bu, herhangi bir zamanda ve herhangi bir yerde, bir para biriminin değeri, başka bir para biriminin nominal değeriyle tam olarak eşit olmalıdır anlamına gelir. Basitçe ifade etmek gerekirse, "bir lira her zaman bir liradır". Bu değerin sürekli birliği, paranın muhasebe birimi, değişim aracı ve değer saklama üç ana işlevini yerine getirmesinin temel ön koşuludur.
BIS'in temel argümanı, stablecoin'lerin değer sabitleme mekanizmasının doğuştan kusurlu olduğu ve temelde fiat para ile 1:1 dönüşümünü garanti edemediğidir. Bu güven, devlet kredisine değil, özel ihraççıların ticari kredisine, rezerv varlıkların kalitesine ve şeffaflığına dayanmaktadır; bu da her an "kopma" riskiyle karşı karşıya kalmasına neden olmaktadır.
BIS, raporunda tarihi "serbest bankacılık dönemi"ni bir ayna olarak alıntılamıştır. O dönemde, Amerika'da merkezi bir banka yoktu, her eyaletin ruhsat verdiği özel bankalar kendi banka senetlerini çıkarabiliyordu. Bu banka senetleri teorik olarak altın veya gümüş ile değiştirilebiliyordu, ancak gerçekte, bunların değeri, çıkaran bankanın itibarı ve ödeme gücüne göre değişiyordu. Bugünün stablecoin'leri, BIS'e göre, bu tarihi kaosun dijital bir versiyonudur - her stablecoin ihraççısı, bağımsız bir "özel banka" gibi, çıkardığı "dijital dolar"ın gerçekten ödenip ödenmeyeceği her zaman belirsiz bir sorun olmuştur.
Son dönemlerde yaşanan acı deneyimler sorunun boyutunu açıkça ortaya koyuyor. Algoritmik stablecoin UST'nin çöküşü, birkaç gün içinde değerinin sıfıra inmesiyle yüzlerce milyar dolarlık piyasa değerini silip süpürdü. Bu olay, güven zincirinin kırılması durumunda, sözde "istikrarın" ne kadar kırılgan olduğunu canlı bir şekilde sergiliyor. Varlık teminatlı stablecoin'ler için bile, rezerv varlıkların yapısı, denetimi ve likiditesi sürekli sorgulanıyor. Bu nedenle, stablecoin'ler "tekil olma" konusunda ilk engelle karşı karşıya kalıyor.
İkinci Kapı: Esneklik Acısı - %100 Rezervin "Güzel Tuzağı"
Eğer "tekil olma" para biriminin "nitelik" ile ilgiliyse, o zaman "esneklik" para biriminin "miktar" ile ilgilidir. Para biriminin "esnekliği", finansal sistemin ekonomik faaliyetlerin gerçek talebine göre dinamik bir şekilde kredi yaratma ve daraltma yeteneğini ifade eder. Bu, modern piyasa ekonomisinin kendini dengeleme ve sürekli büyüme sağlayan ana motorudur. Ekonomi geliştiğinde, kredi genişlemesi yatırımları destekler; ekonomi soğuduğunda, riskleri kontrol etmek için kredi daralır.
BIS, özellikle %100 yüksek kaliteli likit varlıkları rezerv olarak sahip olduğu iddia edilen stabilcoinlerin aslında bir "dar banka" modeli olduğunu belirtiyor. Bu model, kullanıcıların fonlarını tamamen güvenli rezerv varlıkları tutmak için kullanırken, kredi verme işlemlerini gerçekleştirmiyor. Bu kulağa çok güvenli gelse de, tamamen para "esnekliğinden" feragat edilmesiyle gerçekleşiyor.
Farkları anlamak için bir senaryo karşılaştırması yapabiliriz:
Geleneksel bankacılık sistemi ( esnekliğe sahiptir ): Diyelim ki 1000 yuan'ı bir ticari bankaya yatırdınız. Kısmi rezerv sistemi gereği, banka sadece 100 yuan'ı rezerv olarak tutmak zorunda, geri kalan 900 yuan'ı ise finansmana ihtiyaç duyan girişimcilere kredi verebilir. Bu girişimci, bu 900 yuan'ı tedarikçi ödemesi için kullanır ve tedarikçi de bu parayı bankaya yatırır. Bu döngü devam ederken, başlangıçtaki 1000 yuan'lık mevduat, banka sisteminin kredi yaratımı yoluyla daha fazla para türeterek reel ekonominin çalışmasını destekler.
Stablecoin sistemi ( esneklikten yoksundur ): Diyelim ki 1000 dolar ile bir stablecoin'in 1000 birimini satın aldınız. İhraççı, bu 1000 doları tamamen bankaya yatırma veya ABD hazine tahvili satın alma taahhüdünde bulunuyor. Bu para "kilitlenmiş" oluyor, kredi vermek için kullanılamıyor. Eğer bir girişimci finansman ihtiyacı duyuyorsa, stablecoin sistemi bu talebi karşılayamaz. Sadece daha fazla gerçek dünya doları akışını beklemekle sınırlıdır ve ekonomik içsel talebe göre kredi yaratamaz. Tüm sistem, öz düzenleme ve ekonomik büyümeyi destekleme yeteneğinden yoksun bir "ölü su birikintisi" gibidir.
Bu "esnek olmayan" özellik sadece kendi gelişimini sınırlamakla kalmaz, aynı zamanda mevcut finansal sisteme potansiyel bir darbe de oluşturur. Eğer büyük miktarda para ticari bankacılık sisteminden çıkar ve stablecoin olarak tutulursa, bu doğrudan bankaların kredi verme için kullanabileceği fonların azalmasına ve kredi yaratma kapasitesinin küçülmesine neden olacaktır. Bu, kredi sıkışıklığına yol açabilir, finansman maliyetlerini artırabilir ve nihayetinde en çok fon desteğine ihtiyaç duyan KOBİ'ler ve yenilikçi faaliyetleri olumsuz etkileyebilir.
Tabii ki, gelecekte stablecoin'lerin geniş çapta kullanımı ile birlikte, stablecoin bankası ( kredi verecek ), bu durumda bu kredi türetimi yeni bir biçimde banka sistemine geri dönecektir.
Üçüncü Kapı: Tamlık Eksikliği - Anonimlik ve Düzenlemenin Sonsuz Mücadelesi
Paranın "bütünlüğü", finansal sistemin "güvenlik ağı"dır. Bu, ödeme sistemlerinin güvenli, verimli olması ve kara para aklama, terörizmin finansmanı, vergi kaçakçılığı gibi yasadışı faaliyetlere karşı etkili bir şekilde önlem alabilmesi gerektiği anlamına gelir. Bunun arkasında sağlam bir hukuki çerçeve, açık bir yetki ve sorumluluk dağılımı ve güçlü bir denetim uygulama kapasitesi gerekmektedir, böylece finansal faaliyetlerin yasal ve uyumlu olması sağlanır.
BIS, stablecoin'ların temel teknoloji mimarisinin - özellikle kamu blok zincirleri üzerinde inşa edilenlerin - finansal "bütünlüğe" ciddi bir tehdit oluşturduğunu düşünüyor. Temel sorun, anonimlik ve merkeziyetsizlik özelliklerinin, geleneksel finansal düzenleme yöntemlerinin etkili olmasını zorlaştırmasıdır.
Bize belirli bir senaryo hayal ettirelim: Değerinin milyonlarca dolar olduğu bir stablecoin, bir anonim adresten diğerine halka açık bir blok zinciri üzerinden transfer ediliyor, bu süreç sadece birkaç dakika sürebilir ve işlem ücretleri düşüktür. Bu işlemin kaydı blok zincirinde kamuya açık olmasına rağmen, rastgele karakterlerden oluşan bu adresleri gerçek dünyadaki bireyler veya varlıklarla eşleştirmek son derece zordur. Bu durum, yasa dışı fonların sınır ötesi akışına kapı aralarak, "müşterinizi tanıyın" (KYC) ve "kara para aklamayla mücadele" (AML) gibi temel düzenleyici gerekliliklerin geçersiz hale gelmesine neden olur.
Buna karşılık, geleneksel uluslararası banka havaleleri (, SWIFT sistemi aracılığıyla ), bazen verimsiz ve maliyetli görünse de, her işlemin katı bir denetim ağı içinde olması açısından avantaj sunar. Gönderici banka, alıcı banka ve aracı bankaların her biri, kendi ülkelerinin yasal düzenlemelerine uymak zorundadır, işlem taraflarının kimliğini doğrulamalı ve düzenleyici kurumlara şüpheli işlemleri bildirmelidir. Bu sistem ağır olmasına rağmen, küresel finansal sistemin "bütünlüğü" için temel bir güvence sağlar.
Stablecoin'lerin teknik özellikleri, temel olarak bu aracılara dayalı düzenleme modelini sorgulamaktadır. Bu, küresel düzenleyici otoritelerin bunlara karşı yüksek bir dikkat sergilemesinin ve sürekli olarak bunları kapsamlı bir düzenleme çerçevesine dahil etme çağrısında bulunmalarının temel nedenidir. Finansal suçları etkili bir şekilde önleyemeyen bir para sistemi, ne kadar gelişmiş bir teknolojiye sahip olursa olsun, toplumun ve hükümetin nihai güvenini kazanamaz.
"Tamlık" sorununu tamamen teknolojinin kendisine yüklemek, belki de fazla karamsar bir yaklaşım. Zincir üstü veri analiz araçlarının giderek olgunlaşması ve küresel düzenleyici çerçevelerin aşamalı olarak hayata geçirilmesi ile, stablecoin işlemlerini izleme ve uyum denetimi yapma yeteneği hızla artıyor. Gelecekte, tamamen uyumlu, rezervleri şeffaf ve düzenli olarak denetim geçiren "düzenleyici dostu" stablecoin'lerin piyasanın ana akımı haline gelmesi muhtemel. O zaman, "tamlık" sorunu büyük ölçüde teknoloji ve düzenlemenin bir araya gelmesi sayesinde hafifletilecektir ve aşılmaz bir engel olarak görülmemelidir.
Eklemeler ve Düşünceler: BIS çerçevesinin dışında, başka neleri görmeliyiz?
Ekonomi düzeyindeki üç büyük zorluk dışında, stablecoin teknolojik açıdan da kusursuz değildir. İşleyişi, iki temel altyapıya yüksek derecede bağımlıdır: internet ve temel blockchain ağı. Bu, büyük ölçekli bir ağ kesintisi, deniz altı kablosu arızası, geniş kapsamlı elektrik kesintisi veya hedefe yönelik siber saldırılar meydana geldiğinde, tüm stablecoin sisteminin duraklayabileceği veya hatta çökebileceği anlamına gelir. Dış altyapıya olan bu mutlak bağımlılık, onu geleneksel finansal sistemle kıyaslandığında belirgin bir zayıflık haline getirir. Örneğin, bu iki yüz milyonluk savaşta, İran'da ulusal internet kesintisi yaşandı, hatta bazı bölgelerde elektrik kesildi; bu tür aşırı durumlar henüz dikkate alınmamış olabilir.
Daha uzun vadeli tehditler ise öncü teknolojilerin yıkıcı etkilerinden gelmektedir. Örneğin, kuantum bilgisayarların olgunlaşması mevcut olan çoğu açık anahtar kriptografi algoritması için ölümcül bir darbe oluşturabilir. Bir kez blok zinciri hesaplarının özel anahtarlarını koruyan kriptografik sistem çözüldüğünde, tüm dijital varlık dünyasının güvenlik temeli ortadan kalkacaktır. Bu şu anda uzak bir ihtimal gibi görünse de, küresel değer akışını taşıyan bir para sistemi için, göz ardı edilemeyecek temel bir güvenlik riski olarak kabul edilmelidir.
Stablecoin'ların yükselişi, sadece yeni bir varlık sınıfı yaratmakla kalmıyor, aynı zamanda geleneksel bankalarla en temel kaynak olan mevduatlar için doğrudan rekabet ediyor. Bu "finansal aracısızlaşma" eğilimi genişlemeye devam ederse, ticari bankaların finansal sistemdeki çekirdek konumunu zayıflatacak ve dolayısıyla reel ekonomiye hizmet etme yeteneklerini etkileyecektir.
Daha derinlemesine tartışmaya değer olan, "stabilcoin ihraççıları, değerlerini desteklemek için ABD Hazine tahvilleri satın alıyor" şeklinde geniş çapta dolaşan bir anlatıdır. Bu süreç, duyulduğu kadar basit ve doğrudan değildir; arkasında önemli bir engel olarak bankacılık sisteminin rezervleri bulunmaktadır.
Süreç analizi aşağıdaki gibidir:
Buradaki anahtar, ticari bankaların Federal Rezerv'in rezervlerinin sınırsız olmamasıdır. Bankaların günlük ödemeleri karşılamak, müşteri çekimlerini yönetmek ve düzenleyici gereklilikleri yerine getirmek için yeterli rezerv bulundurmaları gerekmektedir. Eğer stablecoin'lerin ölçeği sürekli olarak genişlerse, büyük miktarda ABD tahvili alımı bankacılık sisteminin rezervlerinin aşırı tüketilmesine neden olur ve bankalar likidite baskısı ve düzenleyici baskı ile karşılaşır. O zaman bankalar, stablecoin ihraççılarına hizmet vermeyi kısıtlayabilir veya reddedebilir. Bu nedenle, stablecoin'lere olan talep, bankacılık sisteminin rezerv fazlalığı ve düzenleyici politikaların kısıtlamaları ile sınırlı olan bir üst ölçeğe sahiptir ve sonsuz bir şekilde büyüyemez.
Buna karşılık, geleneksel para fonları MMF, fonları ticari bankalara geri yatırmak için repo piyasası aracılığıyla kullanır, bu da bankaların mevduat yükümlülüklerini ve rezervlerini artırır. Bu mevduat, bankaların kredi yaratımı için kullanılabilir ve doğrudan banka sisteminin mevduat tabanını geri kazandırır.
"Çevreleme" ile "Yakalama" Arasında - Stabilcoin'in Gelecek Yolu
BIS'in ihtiyatlı uyarıları ile piyasanın gerçek taleplerine baktığımızda, stabilcoin'lerin geleceği bir kavşakta gibi görünüyor. Hem küresel düzenleyici otoritelerden gelen "tutuklama" baskısıyla karşı karşıya, hem de ana akım finansal sisteme dahil olma "kabulü" olasılığını görüyor.
stablecoin'in geleceği, esasen onun "