Nike'a ait RTFKT davası: Web3 alanında bir kilometre taşı

RTFKT, dijital moda ve teknolojiye odaklanan bir şirkettir ve 2021 yılında Nike tarafından satın alınmıştır. Şirket, ikonik Swoosh desenine sahip NFT dijital ve fiziksel spor ayakkabılar piyasaya sürmüştür, ancak 3 Aralık 2024'te kapanacağını açıklamıştır. Şirket sosyal medya platformunda şu ifadeleri kullanmıştır: "Geçmişe baktığımızda, birlikte elde ettiğimiz başarılarla son derece gururluyuz."

RTFKT, 2021 yılından itibaren bir NFT platformunda 10.000 dolarlık spor ayakkabı satışı yaparak Ethereum ekosisteminde büyük bir NFT ve fiziksel koleksiyon ağı kurdu ve bu süreçte tanınmış sanatçılarla işbirliği yaptı.

2024 yılının sonlarında, tanınmış bir spor markası 5 milyon dolarlık bir toplu davayla karşı karşıya kaldı. Davacı taraf, markanın satın aldığı NFT markasının sahipleridir ve bu markanın etkisini ve uzun vadeli vizyonunu kullanarak NFT'leri pompaladığını, ancak sonunda projeyi "sessizce terk ettiğini" iddia ederek sözde "yumuşak halı tarzı kaçış" gerçekleştirdiğini öne sürüyor.

Bu dava, kripto dünyasındaki en çok dikkat çeken hukuki savaşlardan biri haline geldi ve ABD mahkemelerinin NFT'nin doğası ve marka sorumluluğunu sistematik olarak inceleyeceği ilk önemli emsal olma potansiyeline sahip. Bu durum, Web3 endüstrisindeki geleneksel işletmelerin uyum sınırlarını derinden etkileyecektir.

"Yumuşak rug" tanımı

Kripto hukuk uzmanı Carlo D'Angelo, bu tür davaların anahtarının, "yumuşak rug pull"un şiddetli bir satış değil, proje ekibinin aşamalı olarak - ama öznel bir niyet veya ciddi bir ihmal ile - belirlenen gelişim yol haritasından sapması olduğunu belirtiyor; bu da başlangıçta hayal gücü olan NFT'lerin giderek değer kaybetmesine neden oluyor.

Davalı (NFT sahipleri) şunları iddia edecektir: Markanın tanıtımı, kullanıcıların projenin sürekli olarak gelişeceğini makul bir şekilde beklemelerine neden oldu; marka nihayet projeyi kapattığında, aslında kayıplara neden oldu.

Sanık tarafı ise savunma yapabilir:

• NFT, "koleksiyon"dur ve menkul kıymet değildir;
• Şirketin ticari olarak sürdürülebilir olmayan bir projeyi süresiz olarak işletme yasal yükümlülüğü yoktur.

"Kayıtlı Olmayan Menkul Kıymetler" ile ilgili mi?

Mevcut ABD menkul kıymetler yasasının belirleme kriterlerine (yani "Howey testi") göre, mahkeme ilgili NFT'lerin bir "yatırım sözleşmesi" olarak satılıp satılmadığını değerlendirecektir.

Carlo D'Angelo, Amerikan Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu'nun (SEC) şu anda kripto politikalarında daha esnek bir yaklaşım sergilemesine rağmen, mahkemelerin önceki ilgili davalara dayanarak bağımsız bir değerlendirme yapacağını ve SEC'in görüşüne tabi olmayacağını belirtti.

Bu, davacının bu NFT'lerin menkul kıymetler olduğunu kanıtlamak istemesi durumunda, işinin kolay olmayacağı anlamına geliyor.

Marka tüketicileri yanıltıyor mu?

Bu dava sadece "menkul kıymetler yasası" dava mantığına dayanmaz, davacı ekibi ayrıca "çift yol" stratejisi de kullanmıştır:

• Bir yandan, markanın NFT'leri tanıtırken yeterli açıklama yapmadığını iddia ediyor;
• Diğer yandan, New York ve Kaliforniya gibi eyaletlerin tüketici koruma yasalarına atıfta bulunarak, markanın vaadettiği "gelecek kullanılabilirlik ve sürekli destek" sözlerinin yerine getirilmediğini eleştiriyor.

Bu strateji, "menkul kıymet tanıma" kazanamasa bile, tüketici koruma açısından tazminat talep etme konusunda başarılı olabilir.

Projenin Kapatılmasının Etkisi

Projenin resmi olarak durdurulması, davacı tarafından markanın projeden vazgeçmesi ve tanıtımın temel gerçeklerine aykırı olarak değerlendirilmektedir. NFT sahipleri, bu dijital varlıkları satın alma nedenlerinin markanın kaynak yatırımı yapmaya ve bu ekosistemi desteklemeye "makul bir beklenti"ye dayandığını düşünmektedir.

Davanın sonucu Web3 dünyasını nasıl etkileyecek?

Carlo D'Angelo'nun tahmini: Mahkemenin "menkul kıymet taleplerini" reddetmesi muhtemel, ancak davacıların "tüketici hakları" düzeyinde kısmi bir zafer elde etme olasılığını dışlamıyor.

Sonuç ne olursa olsun, bu dava marka sahipleri için bir uyarıdır:

• Davacı kazanırsa, işletmelerin Web3 dünyasındaki faaliyetleri daha sıkı bir şekilde incelenecektir;
• Şirketlerin gelecekte NFT piyasaya sürerken, "sürekli destek" veya "gelecek fonksiyonlar" gibi uzun vadede yerine getirilmesi zor olan taahhütlerden kaçınmaları gerekebilir;
• Markanın genel olarak NFT'lere olan yatırım isteğinin azalmasına neden olabilir.

Özet

Bu NFT olayı sıradan bir hukuki anlaşmazlık değil, Web3 dünyasına aşağıdaki üç derin etkiyi getirecek:

1. NFT'nin menkul kıymet olarak yargı tanımı;
2. Geleneksel markalar dijital varlıklar için uzun vadeli sorumluluk üstlenmeli mi;
3. Şirketler Web3'te yenilik ile hukuki riskleri nasıl dengeleyebilir?

Gelecekte, belki de her "önce ihraç, sonra planlama" NFT projesi, daha fazla sorumlulukla karşılaşacaktır.