Bữa tiệc hoành tráng 8,6 tỷ USD! Làn sóng M&A crypto năm 2025 lập kỷ lục, liệu bữa tiệc giữa thị trường gấu có thể kéo dài?

Theo dữ liệu mới nhất từ PitchBook Data, tính đến ngày 20/11, tổng giá trị các thương vụ M&A trong ngành công nghiệp tiền mã hóa năm 2025 đã vượt mốc 8,6 tỷ USD, lập kỷ lục cao nhất lịch sử, con số này thậm chí còn vượt tổng của bốn năm trước cộng lại. 133 thương vụ đã hoàn tất trong năm nay chủ yếu được thúc đẩy bởi các thương vụ thâu tóm lớn của các ông lớn như Coinbase, Kraken và Ripple Labs. Tuy nhiên, từ sau đợt sụt giảm thị trường hồi tháng 10, vốn hóa tài sản số đã bốc hơi hơn 1.000 tỷ USD, môi trường bear market khắc nghiệt đang tạo áp lực lớn lên định giá của các công ty niêm yết và hoạt động giao dịch trong tương lai, một số thương vụ đã bị hủy bỏ do biến động thị trường.

Bước đột phá lịch sử: Làn sóng hợp nhất ngành 8,6 tỷ USD

Theo Bloomberg, năm 2025 chắc chắn là một cột mốc quan trọng đối với các hoạt động M&A trong ngành tiền mã hóa. Báo cáo từ tổ chức dữ liệu uy tín PitchBook Data cho thấy, trước ngày 20/11, tổng giá trị các thương vụ M&A trong ngành đã đạt mức đáng kinh ngạc 8,6 tỷ USD, không chỉ phá kỷ lục lịch sử mà quy mô còn gần gấp đôi đỉnh cũ 4,6 tỷ USD năm 2021, thậm chí vượt tổng bốn năm 2021-2024 cộng lại. Một công ty tư vấn khác là Architect Partners sử dụng phương pháp thống kê khác còn cho ra con số 12,9 tỷ USD.

Sự bùng nổ này không phải ngẫu nhiên. Nhà phân tích Ben Riccio của PitchBook chỉ ra rằng, lãi suất giảm, môi trường pháp lý rõ ràng hơn cùng với bull run tiền mã hóa hồi đầu năm đã khiến các công ty lớn chuyển sang “chế độ tăng trưởng”, trở nên tích cực thâu tóm hơn. Số lượng thương vụ cũng xác nhận xu hướng này, với 133 thương vụ đã thực hiện, vượt qua kỷ lục 107 thương vụ năm 2022, dù tổng giá trị năm đó chỉ là 1,02 tỷ USD, cho thấy quy mô mỗi thương vụ năm nay lớn vượt trội.

Làn sóng M&A này cộng hưởng với các chính sách thân thiện với tiền mã hóa được chính quyền Trump đưa ra sau khi nhậm chức. Trong bối cảnh kỳ vọng chính trị - pháp lý tích cực, tâm lý thị trường tăng cao, thúc đẩy giá các loại tiền mã hóa như Bitcoin liên tục tăng trước tháng 10, tạo môi trường lý tưởng cho hoạt động mở rộng và vận hành vốn của doanh nghiệp. Các ông lớn với lượng tiền mặt dồi dào và giá cổ phiếu tăng mạnh đã tận dụng các thương vụ thâu tóm để củng cố vị thế, sở hữu công nghệ chủ chốt hoặc mở rộng sang lĩnh vực kinh doanh mới.

Ba động lực lớn: Pháp lý, bull run và cuộc chơi vốn của ông lớn

Ba động lực chính thúc đẩy làn sóng M&A kỷ lục năm nay đan xen nhau, cùng tạo nên bức tranh hợp nhất ngành. Đầu tiên là môi trường chính sách vĩ mô cải thiện rõ rệt. Khung quản lý liên bang Mỹ dần rõ ràng, đặc biệt với stablecoin và hoạt động sàn giao dịch, giúp giảm rủi ro chính sách cho các thương vụ lớn và tăng niềm tin chiến lược dài hạn cho ban lãnh đạo.

Tiếp đến, bull run kéo dài ba quý đầu năm là chất xúc tác trực tiếp. Trong bull run, giá cổ phiếu, định giá các công ty niêm yết như Coinbase tăng cao, cho phép họ dùng cổ phiếu “rẻ” làm phương tiện thanh toán khi thâu tóm. Lợi nhuận và khả năng gọi vốn dễ dàng còn giúp các công ty chưa niêm yết có đủ “đạn dược”. Tâm lý thị trường lạc quan khiến cả bên mua lẫn bán dễ đạt thỏa thuận về giá trị tài sản.

Thứ ba, chiến lược chiếm lĩnh vị trí của các ông lớn trở thành động lực chủ lực. Những tên tuổi như Coinbase, Kraken, Ripple Labs không còn hài lòng với tăng trưởng nội sinh mà chuyển sang thâu tóm quy mô lớn để nhanh chóng xây dựng “hào lũy” hoặc tiến vào đường đua mới. Họ đặt mục tiêu rõ ràng: chiếm lĩnh ngôi đầu các mảng dọc (như giao dịch phái sinh), hoàn thiện hệ sinh thái sản phẩm để cung cấp dịch vụ một cửa, tất cả nhằm nắm lợi thế trong cuộc cạnh tranh giai đoạn tiếp theo.

Toàn cảnh các chỉ số chính M&A tiền mã hóa 2025

Tổng giá trị giao dịch: 8,6 tỷ USD (dữ liệu PitchBook, đến 20/11), cao nhất lịch sử.

Số lượng giao dịch: 133 thương vụ, cũng là kỷ lục.

So sánh lịch sử: Vượt xa năm 2021 (4,6 tỷ USD) và tổng 2022-2024.

Các thương vụ tiêu biểu:

1. Coinbase mua lại sàn giao dịch quyền chọn Deribit với giá 2,9 tỷ USD.
2. Kraken mua nền tảng phái sinh bán lẻ NinjaTrader với giá 1,5 tỷ USD.
3. Ripple Labs thâu tóm broker hàng đầu Hidden Road với giá 1,25 tỷ USD.

Bối cảnh thị trường: Làn sóng M&A diễn ra trước đợt sập thị trường tháng 10, sau đó vốn hóa tiền mã hóa bốc hơi hơn 1.000 tỷ USD.

Ông lớn dẫn dắt: Ba thương vụ tiêu biểu tái định hình bản đồ ngành

Các con số ấn tượng của thị trường M&A năm nay phần lớn đến từ vài thương vụ “khủng” đủ sức thay đổi cục diện ngành. Nổi bật nhất là thương vụ Coinbase chi 2,9 tỷ USD để mua lại Deribit – sàn giao dịch quyền chọn tiền mã hóa hàng đầu thế giới. Thương vụ này không chỉ có giá trị lớn mà còn mang tính chiến lược khi giúp Coinbase mở rộng sang lĩnh vực phái sinh tổ chức, trực tiếp cạnh tranh với lợi thế của Binance ở các sản phẩm tài chính phức tạp.

Tiếp theo là thương vụ Kraken mua NinjaTrader – nền tảng phái sinh bán lẻ với giá 1,5 tỷ USD. Điều này thể hiện rõ ý định của Kraken trong việc mở rộng mảng giao dịch bán lẻ, tận dụng nền tảng người dùng vững chắc của NinjaTrader trong giới trader phái sinh truyền thống, từ đó thu hút nguồn khách hàng lớn từ thị trường truyền thống sang phái sinh tiền mã hóa, mở ra đường tăng trưởng mới.

Ripple Labs với thương vụ 1,25 tỷ USD để sở hữu Hidden Road lại theo đuổi chiến lược khác. Hidden Road cung cấp dịch vụ tín dụng và thực hiện giao dịch cho quỹ phòng hộ, công ty quản lý tài sản. Việc mua lại giúp Ripple xây dựng hệ thống hạ tầng dịch vụ tài chính hoàn thiện hơn cho khách hàng tổ chức, tăng sức cạnh tranh ở phân khúc này và mở ra khả năng kết nối tài sản tài chính truyền thống với công nghệ blockchain sâu hơn. Ba thương vụ này lần lượt đại diện cho phái sinh, cửa ngõ bán lẻ và hạ tầng tổ chức, phác họa rõ các “cược lớn” của ông lớn cho tương lai.

Sau tiệc là sự nguội lạnh: Áp lực bear market & bất định của giao dịch tương lai

Tuy nhiên, bữa tiệc vốn này đã dừng lại đột ngột vào tháng 10. Đợt lao dốc bất ngờ khiến vốn hóa thị trường tiền mã hóa “bay hơi” hơn 1.000 tỷ USD chỉ trong thời gian ngắn, tâm lý thị trường chuyển nhanh từ bull sang bear. Làn sóng lạnh này đã tác động thực chất đến các công ty niêm yết. Coinbase – “phong vũ biểu” ngành – mất khoảng 20% giá trị cổ phiếu trong quý này. American Bitcoin (liên quan gia đình Trump, lên sàn qua SPAC tháng 9) còn sụt tới 70% giá từ 1/10.

Chuyển biến bất ngờ khiến nhiều thương vụ đang thai nghén hoặc đàm phán rơi vào thế bối rối. Architect Partners cho biết: “Nếu giá tiền mã hóa tiếp tục yếu trong vài tháng tới, tác động lên hoạt động giao dịch và định giá còn chưa rõ. Đã có thương vụ bị hủy do bất ổn thị trường.” Với các “công ty quốc khố tài sản số” (như Strategy) – nơi nắm giữ phần lớn tài sản là tiền mã hóa – hoặc các doanh nghiệp lên sàn qua SPAC, áp lực kép từ giá cổ phiếu giảm và tài sản bốc hơi càng nặng nề.

Nhìn về tương lai, logic của thị trường M&A có thể thay đổi cơ bản. Những yếu tố hợp lực, tiết giảm chi phí từng bị xem nhẹ trong bull run sẽ trở lại thành trọng tâm. Định giá sẽ phải điều chỉnh mạnh, khoảng cách kỳ vọng giá giữa bên mua – bán lớn hơn, nhiều thương vụ đàm phán có thể đổ vỡ hoặc chuyển sang trả hoàn toàn bằng tiền mặt. Nhưng ngược lại, đáy thị trường cũng có thể mở ra “cơ hội săn hàng giá rẻ” thực sự, nơi các ông lớn hoặc định chế tài chính truyền thống với dự trữ tiền mặt dồi dào tranh thủ thâu tóm những tài sản công nghệ cốt lõi với giá rẻ.

Các loại hình M&A phổ biến và chu kỳ lịch sử trong ngành tiền mã hóa

Các loại hình M&A phổ biến trong lĩnh vực tiền mã hóa

Hợp nhất ngang: Các công ty cùng lĩnh vực sáp nhập để mở rộng thị phần, giảm cạnh tranh (ví dụ: sàn giao dịch mua lại sàn giao dịch).

Hợp nhất dọc: Thâu tóm dọc theo chuỗi giá trị để kiểm soát đầu – cuối chuỗi, giảm chi phí, hoặc sở hữu tài nguyên độc quyền (ví dụ: sàn giao dịch mua công ty ví, công ty phân tích dữ liệu).

Mua sản phẩm/công nghệ: Nhằm nhanh chóng sở hữu công nghệ chủ chốt, IP hoặc đội ngũ xuất sắc, quy mô thường nhỏ nhưng giá trị chiến lược lớn.

Mở rộng thị trường: Mua lại để tiến vào thị trường địa lý mới hoặc nhóm khách hàng mới (ví dụ: công ty Mỹ mua sàn châu Á/Âu).

Thâu tóm nhân tài: Đôi khi mục đích chính là sở hữu đội ngũ sáng lập/cốt lõi thay vì sản phẩm hiện hữu.

Tóm tắt chu kỳ lịch sử M&A tiền mã hóa

• 2017-2018 (Giai đoạn khởi đầu): Cùng cơn sốt ICO, xuất hiện các thương vụ M&A sớm, quy mô nhỏ, chủ yếu sàn tập trung mua dự án để làm giàu danh mục coin.
• 2020-2021 (Giai đoạn tăng trưởng): DeFi Summer và bull run kéo dài, M&A tăng mạnh, tập trung vào DeFi, NFT, tổng giá trị năm 2021 đạt 4,6 tỷ USD.
• 2022-2023 (Mùa đông và điều chỉnh): Sự kiện Luna/UST, FTX sụp đổ khiến niềm tin thị trường giảm mạnh, hoạt động M&A giảm sâu, xuất hiện các thương vụ “kền kền” mua tài sản phá sản giá rẻ.
• 2025 (Bùng nổ & bước ngoặt): Chính sách thuận lợi, kỳ vọng bull run, giá trị M&A lập kỷ lục nhưng Q4 lại gặp sập thị trường, tương lai bất định.

Bữa tiệc M&A 8,6 tỷ USD giống như một lễ hội ngành dồn sức vào mùa xuân – hạ, đạt đỉnh vào đầu thu, nhưng bị “tạm dừng” ngay trước khi mùa đông lạnh giá ập đến. Nó phản ánh rõ tham vọng của dòng vốn đầu ngành muốn nhanh chóng mở rộng bản đồ, chiếm lĩnh vị thế sau khi có được sự công nhận về mặt chính sách. Tuy vậy, chu kỳ thị trường một lần nữa chứng minh: sức nóng của vốn không thể tách rời thực tế lạnh lùng của giá tài sản. Những câu chuyện M&A tương lai có lẽ sẽ không còn “lãng mạn” dựa trên định giá mà chuyển sang thực dụng hơn, đặt trọng tâm vào dòng tiền, hợp lực và khả năng sống sót. Làn sóng hợp nhất kỷ lục này, dù diễn biến ra sao, đã định hình lại sâu sắc cục diện cạnh tranh ngành. Người thắng cuộc ở chu kỳ tiếp theo có lẽ sẽ là những ai dám ra tay khi thị trường sôi động và đủ bản lĩnh tiêu hóa thành quả trong mùa đông khắc nghiệt.