Won Hàn lao dốc xuống mức thấp nhất trong 16 năm! Nhà đầu tư nhỏ lẻ ồ ạt mua cổ phiếu Mỹ trị giá 31 tỷ USD, lo ngại gây ra khủng hoảng ngoại hối

Won Hàn Quốc là đồng tiền có hiệu suất kém nhất châu Á trong quý này, trong vài tuần qua từng chạm mức thấp nhất trong 16 năm. Trong ba tháng qua, won đã mất giá tới 5,67%, cao hơn mức giảm 4,89% của yên Nhật và 2,38% của Đài tệ. Các quan chức, bao gồm cả Thống đốc Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc, đã quy trách nhiệm cho sự mất giá của won là do nhà đầu tư cá nhân đổ xô mua cổ phiếu nước ngoài, điều này đã gây ra sự bất mãn trong giới đầu tư. Truyền thông địa phương đưa tin nổi bật rằng động thái này có thể gây ra “khủng hoảng ngoại hối”.

Won Hàn Quốc giảm giá 5,67% dẫn đầu đà giảm của các đồng tiền châu Á

Won Hàn Quốc (KRW) trong ba tháng qua là đồng tiền có hiệu suất kém nhất trong số các đồng tiền chủ chốt, mất giá tới 5,67%, cao hơn nhiều so với yên Nhật (4,89%) và Đài tệ (2,38%). Tốc độ mất giá này rất hiếm khi xảy ra trong thời bình, làm dấy lên lo ngại rộng rãi về sự ổn định ngoại hối của Hàn Quốc. Trong vài tuần qua, tỷ giá won/USD từng chạm mức thấp nhất trong 16 năm, mức này từng xuất hiện lần cuối vào thời kỳ khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2009.

Sự giảm giá mạnh của won đã mang lại nhiều tác động cho nền kinh tế Hàn Quốc. Đầu tiên, chi phí nhập khẩu tăng mạnh, đặc biệt là giá năng lượng và nguyên liệu thô; với một quốc gia phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu như Hàn Quốc, chi phí này cuối cùng sẽ đẩy lạm phát trong nước tăng cao. Thứ hai, gánh nặng nợ nước ngoài tính theo USD tăng lên, khiến áp lực trả nợ của doanh nghiệp và chính phủ lớn hơn. Thứ ba, dự trữ ngoại hối chịu áp lực bị tiêu hao, do ngân hàng trung ương có thể phải can thiệp thị trường để ổn định tỷ giá.

Tuy nhiên, việc mất giá cũng không hoàn toàn tiêu cực. Hàn Quốc là nền kinh tế hướng về xuất khẩu, các tập đoàn lớn như Samsung, Hyundai sẽ có lợi thế cạnh tranh khi won yếu đi. Hàng xuất khẩu tính theo USD sẽ rẻ hơn, giúp mở rộng thị phần. Nhưng vấn đề là tốc độ và mức độ giảm giá hiện nay đã vượt ngoài tầm kiểm soát, làm dấy lên lo ngại về rủi ro hệ thống.

Lượng mua cổ phiếu Mỹ của nhà đầu tư cá nhân tăng vọt 12 lần, lập kỷ lục lịch sử

(Nguồn: Bloomberg)

Do giá bất động sản ở Seoul tăng cao ngất ngưởng, cùng với chỉ số chứng khoán tổng hợp Hàn Quốc (KOSPI) đã ảm đạm suốt một thập kỷ trước khi bước vào thị trường bò hiếm hoi năm 2025, nhóm nhà đầu tư cá nhân khổng lồ của Hàn Quốc bắt đầu chuyển sang các khoản đầu tư rủi ro cao, từ tiền mã hóa đến các quỹ ETF đòn bẩy nước ngoài, nhằm tìm kiếm cơ hội làm giàu.

Theo dữ liệu từ Trung tâm lưu ký chứng khoán Hàn Quốc, năm nay nhà đầu tư cá nhân Hàn Quốc đã mua ròng cổ phiếu Mỹ trị giá 31 tỷ USD, lập mức cao nhất từ trước đến nay. Con số này gần gấp ba lần lượng mua năm 2024 của họ, và hơn 12 lần mức cùng kỳ năm 2019. Sự tăng trưởng bùng nổ này phản ánh nỗi thất vọng sâu sắc với thị trường nội địa và khát vọng lớn đối với cổ phiếu Mỹ của nhà đầu tư cá nhân Hàn Quốc.

Những cổ phiếu Mỹ được nhà đầu tư cá nhân Hàn Quốc ưa chuộng nhất

Alphabet (GOOG): Tháng trước mua ròng hơn 1 tỷ USD, chiếm 18% tổng giá trị mua ròng cổ phiếu nước ngoài, lợi suất ba tháng qua vượt 43%

Direxion Semiconductor 3X Leveraged ETF: Quỹ ETF đầu tư đòn bẩy 3 lần vào bán dẫn, tăng hơn 73% trong ba tháng qua

Nvidia (NVDA): Hưởng lợi lớn nhất từ làn sóng AI, là mã được nhà đầu tư cá nhân Hàn Quốc ưa thích thứ ba

Meta (META): Dẫn đầu lĩnh vực mạng xã hội và VR, cũng thu hút dòng vốn lớn

Các mã đầu tư này đều có điểm chung: liên quan đến AI và đổi mới công nghệ. Nhiều nhà đầu tư cá nhân nhận ra chỉ dựa vào lương thì không thể làm giàu, nên bắt đầu giao dịch cổ phiếu; dù có thể bị lỗ tỷ giá, nhiều người vẫn sợ bỏ lỡ sóng tăng của AI. Alphabet đạt lợi suất hơn 43% trong ba tháng qua, còn ETF bán dẫn tăng hơn 73%. Trong khi đó, chỉ số KOSPI cùng kỳ tăng chưa đến 10%, khoảng cách lợi nhuận khổng lồ này càng thúc đẩy dòng vốn chảy ra nước ngoài.

Ngân hàng trung ương chỉ trích nhà đầu tư cá nhân, gây phản ứng dữ dội

Theo Bloomberg, truyền thông địa phương đưa tin nổi bật rằng việc nhà đầu tư cá nhân mua cổ phiếu Mỹ có thể gây ra “khủng hoảng ngoại hối”, lập luận này đã vấp phải sự bất bình mạnh mẽ của giới đầu tư cá nhân. Thống đốc ngân hàng trung ương Hàn Quốc, ông Lee Chang-yong, cuối tháng trước cho biết xu hướng nhà đầu tư trẻ Hàn Quốc đổ xô vào cổ phiếu nước ngoài là đáng lo ngại, và nhà chức trách đang siết chặt quy định đối với việc mua ETF đòn bẩy niêm yết nước ngoài.

Nhà đầu tư cá nhân tức giận khi bị quy trách nhiệm cho sự giảm giá của won, cho rằng mình chỉ là “con dê tế thần” và nhấn mạnh còn nhiều yếu tố rộng lớn hơn tác động đến sự yếu đi của đồng won. Nhiều nhà đầu tư cá nhân phản bác trên mạng xã hội, chỉ ra nguyên nhân thực sự khiến won mất giá là do USD mạnh lên, tăng trưởng kinh tế Hàn Quốc chậm lại, rủi ro địa chính trị và sai lầm trong chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương, còn khoản đầu tư ra nước ngoài 31 tỷ USD của họ chỉ là một yếu tố, không phải nguyên nhân chính.

Một số nhà phân tích cho rằng quy trách nhiệm cho nhà đầu tư cá nhân là đơn giản hóa và đánh lạc hướng vấn đề. Dự trữ ngoại hối của Hàn Quốc vượt 400 tỷ USD, khoản đầu tư ra nước ngoài của nhà đầu tư cá nhân chỉ chiếm chưa tới 8%. Quan trọng hơn nữa, quy mô đầu tư ra nước ngoài của các tổ chức và doanh nghiệp còn lớn hơn rất nhiều, nhưng giới chức lại ít đề cập đến những dòng vốn lớn này.

Tuy nhiên, một số quan chức lại có quan điểm nhẹ nhàng hơn, như Chủ tịch Ủy ban Giám sát Tài chính (FSC) Lee Chan-jin cho biết ông có thể “hiểu” tâm lý nhà đầu tư Hàn Quốc muốn kiếm lợi nhuận bằng mọi giá. Phát biểu này cho thấy nội bộ chính phủ Hàn Quốc cũng có ý kiến trái chiều về vấn đề này, một số quan chức nhận ra việc nhà đầu tư cá nhân đầu tư ra nước ngoài là triệu chứng của vấn đề cơ cấu kinh tế, chứ không phải nguyên nhân.

Vấn đề cơ cấu: Bất động sản bong bóng và chứng khoán ảm đạm

Việc nhà đầu tư cá nhân Hàn Quốc ồ ạt chuyển sang cổ phiếu Mỹ phản ánh những vấn đề kinh tế - xã hội sâu xa. Giá bất động sản tại Seoul đã vượt xa khả năng của người có thu nhập trung bình, một căn hộ bình thường có giá gấp hơn 20 lần lương năm. Trong khi đó, tăng trưởng lương ở Hàn Quốc đình trệ, người trẻ nhận ra rằng chỉ làm việc và tiết kiệm bình thường sẽ không bao giờ đạt được tự do tài chính.

Chỉ số KOSPI suốt 10 năm qua diễn biến u ám, quanh quẩn ở mức 2.000-3.000 điểm, thấp hơn nhiều so với đỉnh lịch sử năm 2011. Trong khi đó, chỉ số S&P 500 của Mỹ đã tăng hơn ba lần cùng kỳ. Khoảng cách lợi nhuận khổng lồ này buộc nhà đầu tư cá nhân Hàn Quốc phải tìm kiếm cơ hội ở thị trường nước ngoài.

Thị trường tiền mã hóa từng là điểm nóng đầu tư của nhà đầu tư cá nhân Hàn Quốc, nhưng sau những sự kiện lớn như cú sập Luna, nhiều người đã chuyển sang thị trường cổ phiếu Mỹ tương đối ổn định hơn. Đặc biệt, làn sóng AI nổi lên khiến các gã khổng lồ công nghệ như Nvidia, Alphabet, Meta trở thành “con cưng” của nhà đầu tư toàn cầu, nhà đầu tư cá nhân Hàn Quốc cũng không ngoại lệ.

Chính phủ Hàn Quốc hiện đối mặt với tình thế tiến thoái lưỡng nan: nếu siết chặt kiểm soát dòng vốn chảy ra, có thể ổn định được đồng won nhưng lại gây bất mãn trong dân, đồng thời có thể vi phạm cam kết quốc tế về tự do luân chuyển vốn. Nếu để vốn tiếp tục chảy ra, áp lực giảm giá lên won sẽ tiếp tục tăng, có thể dẫn tới khủng hoảng ngoại hối nghiêm trọng hơn. Giải pháp căn cơ là phải cải cách cấu trúc kinh tế trong nước, nâng sức hấp dẫn của thị trường chứng khoán nội địa, giảm bong bóng bất động sản, để người trẻ có thể làm giàu qua các kênh thông thường.