Mùa đông gọi vốn đầu tư mạo hiểm trong lĩnh vực tiền mã hóa! Khối lượng giao dịch tháng 11 giảm xuống mức thấp nhất trong năm, chỉ có 57 thương vụ gọi vốn lớn giữ vững thị trường

Tháng 11, thị trường đầu tư mạo hiểm tiền mã hóa tiếp tục duy trì xu hướng ảm đạm, dữ liệu từ RootData cho thấy chỉ có 57 vòng gọi vốn được công bố trong tháng, lập một trong những kỷ lục thấp nhất trong năm nay. Tuy nhiên, tổng số vốn huy động lại giữ ở mức tương đối ổn định nhờ các thương vụ lớn như Revolut với 1 tỷ USD và CEX với 800 triệu USD, nổi bật lên hiện tượng “số tiền lớn, giao dịch ít” - sự phân hóa hai cực của thị trường đầu tư mạo hiểm tiền mã hóa.

Thị trường đầu tư mạo hiểm tiền mã hóa đang chuyển đổi về cấu trúc

(Nguồn: Galaxy Research)

Thị trường đầu tư mạo hiểm tiền mã hóa đang trải qua sự chuyển đổi cấu trúc sâu sắc. Khác với thời kỳ bull run năm 2021 với hàng trăm khoản đầu tư nhỏ ở vòng hạt giống và thiên thần, hiện tại dòng tiền thị trường tập trung cao độ vào một số doanh nghiệp trưởng thành với các khoản đầu tư lớn. Sự chuyển đổi này không phải ngẫu nhiên, mà phản ánh sự thay đổi căn bản về khẩu vị rủi ro của nhà đầu tư. Sau các sự kiện sụp đổ lớn như Luna, FTX, các quỹ đầu tư trở nên cực kỳ thận trọng, sẵn sàng rót vốn lớn vào những dự án đã chứng minh được mô hình kinh doanh, thay vì mạo hiểm với các startup giai đoạn đầu.

Dữ liệu từ RootData cho thấy, tháng 11 chỉ ghi nhận 57 vòng gọi vốn, đây là con số thấp nhất kể từ đầu năm. Đáng lo ngại hơn, xu hướng giảm này không phải là biến động ngắn hạn mà là sự chững lại kéo dài từ năm 2022. Nghiên cứu của Galaxy Digital cho thấy, dòng tiền và hoạt động đầu tư mạo hiểm tiền mã hóa vẫn thấp hơn nhiều so với các giai đoạn bull run trước, ngay cả khi giá Bitcoin đã phục hồi lên trên 90.000 USD.

Tuy nhiên, tổng số vốn huy động lại được duy trì ở mức tương đối ổn định nhờ một vài thương vụ lớn. Khoản đầu tư 1 tỷ USD của Revolut và 800 triệu USD của CEX trước thềm IPO dự kiến đã chiếm phần lớn tổng vốn gọi được trong tháng 11. Tình trạng “ông lớn thống trị” khiến dữ liệu tổng thể về gọi vốn trông không quá tệ, nhưng lại che giấu thực tế khắc nghiệt là các dự án giai đoạn đầu rất khó tiếp cận vốn.

Ba đặc điểm chính của thị trường đầu tư mạo hiểm tiền mã hóa hiện tại

Dòng tiền tập trung vào các ông lớn: Các doanh nghiệp trưởng thành như Revolut, CEX nhận được khoản đầu tư lên tới hàng tỷ USD, trong khi các dự án giai đoạn đầu gặp khó khăn trong việc gọi vốn

Số lượng giao dịch giảm mạnh: Tháng 11 chỉ có 57 vòng gọi vốn, lập mức thấp mới trong năm, số lượng dự án vòng hạt giống và thiên thần giảm mạnh

Phân hóa rõ rệt theo mảng: Dòng vốn chủ yếu chảy vào các lĩnh vực đã được kiểm chứng như tài chính tập trung, tài chính phi tập trung và NFT-GameFi

Rủi ro dài hạn phía sau sự suy giảm giao dịch

Đồng sáng lập nền tảng trò chơi tài sản thực Titled, Sarah Austin, đã đưa ra một quan điểm quan trọng: mặc dù sự sụt giảm giao dịch phần nào là do tình hình thị trường chung, nhưng xu hướng này sẽ kéo theo rủi ro dài hạn. Cô chia sẻ với truyền thông: “Cuối cùng, điều này sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến toàn ngành, bởi vì đầu tư trong thời kỳ khó khăn kinh tế thường mang lại các thương vụ tốt nhất.”

Quan điểm này cho thấy nghịch lý mà thị trường đầu tư mạo hiểm tiền mã hóa đang đối mặt. Lịch sử chứng minh những khoản đầu tư thành công nhất thường diễn ra trong giai đoạn thị trường ảm đạm. Các ông lớn công nghệ như Amazon, Google, Facebook đều nhận được nguồn vốn quan trọng vào thời điểm suy thoái sau bong bóng dotcom. Tương tự, kỳ lân CEX cũng đặt nền móng trong đợt bear market trước.

Sự sụt giảm giao dịch hiện tại đồng nghĩa với việc nhiều dự án giai đoạn đầu tiềm năng không thể tiếp cận nguồn vốn, trong khi đây có thể là nơi ẩn chứa những đổi mới cách mạng tiếp theo. Nếu dòng vốn đầu tư tiếp tục tập trung vào các doanh nghiệp trưởng thành, động lực đổi mới của ngành sẽ bị kìm hãm. Nghiêm trọng hơn, xu hướng này có thể khiến cục diện cạnh tranh thị trường bị đóng băng, củng cố vị thế độc quyền của các ông lớn, khiến người mới khó có cơ hội bứt phá.

Ngoài ra, sự co lại của giao dịch còn phản ánh trạng thái không lành mạnh của hệ sinh thái đầu tư mạo hiểm tiền mã hóa. Một hệ sinh thái lành mạnh nên có cấu trúc hình kim tự tháp, tầng đáy là số lượng lớn các dự án vòng thiên thần và hạt giống, tầng giữa là các dự án đang tăng trưởng, tầng trên cùng là số ít doanh nghiệp trưởng thành. Hiện tại, cấu trúc lại giống kim tự tháp ngược, tầng đáy bị thu hẹp nghiêm trọng, tài nguyên tập trung quá mức vào tầng trên cùng. Trạng thái mất cân bằng này về lâu dài là không bền vững.

Phân tích các thương vụ đầu tư lớn: Ba đại diện bứt phá ở ba mảng khác nhau

Dù tổng thể giao dịch ảm đạm, vẫn có một số dự án gọi vốn thành công trong tháng 11. Theo dữ liệu RootData, phần lớn các thương vụ tập trung vào các lĩnh vực tài chính tập trung, tài chính phi tập trung và NFT-GameFi. Ba trường hợp sau đây đại diện cho xu hướng gọi vốn ở ba mảng khác nhau.

Ostium gọi vốn thành công 24 triệu USD với kế hoạch mở rộng giao thức hợp đồng vĩnh viễn on-chain sang các thị trường phi tiền mã hóa như cổ phiếu, hàng hóa, chỉ số và tiền tệ. Dự án nền tảng hợp đồng vĩnh viễn phi tập trung do các cựu sinh viên Đại học Harvard sáng lập này nhận được sự hậu thuẫn của các nhà đầu tư nổi tiếng như General Catalyst, Jump Crypto, Susquehanna International Group, cùng các tổ chức tài chính truyền thống như Bridgewater, Two Sigma và Brevan Howard.

Thành công gọi vốn của Ostium cho thấy các nhà đầu tư vẫn quan tâm đến các dự án có khả năng kết nối tài chính truyền thống với tiền mã hóa. Chiến lược rộng hơn của công ty là định vị Ostium trở thành giao thức vĩnh viễn hàng đầu cho tài sản thế giới thực, đồng thời mở rộng kênh tiếp cận thị trường truyền thống thông qua hạ tầng tự lưu ký. Số vốn này sẽ được sử dụng để củng cố hệ thống nền tảng, bao gồm hợp đồng thông minh, hạ tầng định giá và động cơ thanh khoản nhằm hỗ trợ khối lượng giao dịch lớn hơn.

Giao thức lợi suất on-chain Axis hoàn tất vòng gọi vốn riêng tư 5 triệu USD do Galaxy Ventures dẫn dắt, chuẩn bị ra mắt giao thức lợi suất on-chain cung cấp khả năng tiếp cận Bitcoin, vàng và USD. Các nhà đầu tư khác bao gồm Maven 11 Capital, CMS Holdings và FalconX. Axis cho biết số vốn này sẽ được sử dụng để phát triển cơ sở hạ tầng lợi suất tài sản số minh bạch on-chain, và hiện đã triển khai 100 triệu USD vốn tư nhân từ nhà đầu tư trên nền tảng thử nghiệm của mình.

Startup PoobahAI có trụ sở tại Texas hoàn thành vòng hạt giống 2 triệu USD do FourTwoAlpha dẫn dắt - một quỹ đầu tư nổi tiếng với các khoản rót vốn sớm vào Ethereum và Cosmos. PoobahAI hướng đến hỗ trợ người dùng tạo mạng lưới Web3 được token hóa và tác nhân AI mà không cần code. Hệ sinh thái AI-Web3 mới nổi kết hợp trí tuệ nhân tạo với hạ tầng phi tập trung, được xem là phương thức xây dựng hệ thống số tự chủ, do người dùng kiểm soát.

Triển vọng đầu tư mạo hiểm tiền mã hóa năm 2025

Xu hướng ảm đạm hiện tại dự kiến sẽ kéo dài đến cuối năm 2025, đây vừa là thách thức vừa là cơ hội cho toàn hệ sinh thái tiền mã hóa. Về thách thức, các dự án giai đoạn đầu khó gọi vốn có thể khiến đổi mới sáng tạo chậm lại, nhiều ý tưởng tiềm năng không có cơ hội được hiện thực hóa. Về cơ hội, môi trường này sẽ loại bỏ các dự án đầu cơ, giúp đổi mới thực sự có giá trị nổi bật lên.

Với các doanh nhân khởi nghiệp, môi trường hiện tại đòi hỏi tiêu chuẩn cao hơn. Thời đại chỉ cần một whitepaper hay ý tưởng là có thể gọi vốn đã qua, nhà đầu tư giờ yêu cầu phải có sản phẩm thực tế, tăng trưởng người dùng và mô hình doanh thu rõ ràng. Dù chuyển biến này khắc nghiệt, nhưng về lâu dài lại tốt cho sự phát triển lành mạnh của ngành.

Với các nhà đầu tư, hiện nay là thời điểm tốt nhất để chuẩn bị cho chu kỳ bull run tiếp theo. Lịch sử chứng minh, đầu tư trong bear market thường mang lại lợi suất cao hơn nhiều so với bull market. Tuy nhiên, phần lớn các quỹ đầu tư vẫn chọn quan sát, điều này có thể khiến họ bỏ lỡ cơ hội đầu tư tốt nhất.