deAI protokol yığını çözme - x402 / ERC 8004 / A2A

Yazar: Jay Yu; Çeviri: Block unicorn## Giriş

Bugün, merkeziyetsiz yapay zekanın (deAI) "ağ protokol yığını"nın yavaş yavaş inşa edildiğini görüyoruz. İnternetin, bir dizi etkileşimli standart üzerinde çalıştığı gibi - iletim katmanı TCP/IP, hizmet keşif katmanı DNS, uygulama mantığı HTTP - deAI protokol yığını da bu üç modüle ayrılabilir: uygulama katmanı x402, hizmet keşif katmanı ERC 8004, iletim katmanı A2A - bunların hepsi geleneksel HTTP ağ protokol yığınının üzerinde çalışıyor.

Özetle, deAI protokol yığını, ajanların nasıl ödeme yapacağını, kaynakları nasıl bulacağını ve birbirleriyle nasıl iletişim kuracağını tanımlar. Şimdi, her bir kısmı sırayla inceleyelim:

1. Uygulama Katmanı - x402

Merkeziyetsiz yapay zeka (deAI) protokol yığını, çeşitli hizmetler (örneğin dosya depolama, e-ticaret, web tarama vb.) için ajanlar arasında ödeme yapılmasını temsil eden uygulama katmanı protokolü olan x402 ile zirveye ulaşır. x402, Coinbase ve Cloudflare tarafından inşa edilmiştir ve esasen mevcut “HTTP 402: Ödeme Gerekiyor” durum kodunu genişleterek iş akışının bir parçası haline getirir, böylece ajanların hizmet ücretlerini stabilize edilmiş paralarla ödemesine olanak tanır.

Daha önce x402 hakkında “HTTP 402'nin Modern Dönüşümü” başlıklı ayrıntılı bir makale yazdım. İçeriği, vizyonu, mimarisi, fırsatları ve zorlukları içeriyor.

Temelde, x402 üçlü bir anlaşma ile çalışır ve bu anlaşma üç bölümden oluşur: istemci kaynak talep eder → sunucu 402 durum kodunu döner → ödeme kolaylaştırıcısı, istemcinin ödeme yetkisini doğrular ve fonları gerçek bir şekilde transfer eder (örneğin, imzalı bir işlemi zincire göndererek). Bu adımlar tamamlandıktan sonra, sunucu gelişmiş içeriği açar.

Bugün, x402scan, x402 sunucusunun gerçek zamanlı performansını gözlemlemek için en iyi kaynaklardan biri olabilir. Uzun vadede, x402 kaliteli içeriğin mikro ödemeleri (örneğin web tarayıcıları, ücretli makaleler, hesaplama kaynakları) üzerinde büyük faydalar sağlayacaktır, ancak son zamanlarda yaşanan yükselişi (x402scan üzerinden net bir şekilde görülebilir) büyük ölçüde bir dizi meme parası, örneğin… $PING - bu paralar, tahvil eğrisi boyunca üretim yapmak için x402 ile ödeme talep ediyor.

Buna rağmen, x402, gelişmekte olan merkeziyetsiz yapay zeka (deAI) protokol yığını içinde uygulama katmanı standartlarının iyi bir örneğidir. Geleneksel ağ protokol yığınındaki “uygulama katmanı” gibi, birçok protokol (HTTP, FTP, SMTP, VoIP vb.) içeriyorsa, gelecekte daha fazla uygulama katmanı standardının ortaya çıkmasını bekleyebiliriz.

2. Keşif Katmanı - ERC 8004

x402 kullanırken, sıkça sorulan bir soru şudur: İnsanlar hangi hizmetlerin mevcut olduğunu nasıl keşfediyor? İşte bu, Ethereum Vakfı tarafından geliştirilen ERC 8004'ün “keşif katmanında” devreye girdiği yerdir.

DNS'nin alan adlarını IP adreslerine (google.com → 8.8.8.8) eşleştirdiği gibi, ERC 8004 de bir zincir üzerindeki kayıt defteri oluşturarak, ajan kimliklerini ajanların çeşitli bağlantılarına ve işlevlerine eşleştirerek AI ajanlarının keşif sorununu çözmektedir. ERC 8004, ajanların kimlik tanımlayıcısı olarak “ajan kartı” kullanır ve ek işlevler olarak itibar puanı ve doğrulama gibi özellikler sunar.

ERC 8004, ERC721 (NFT) ve URIStorage kullanmaktadır. Ad, A2A, MCP, OASF, ENS, DID ve desteklenen güven türleri (örneğin, itibar, kripto ekonomisi, TEE kanıtı) gibi parametreleri içerir. Tüm bu farklı parametreler, aracının işlevselliğini daha kapsamlı bir şekilde sergileyen çeşitli aracılık ID standartlarına işaret eder.

ERC 8004'ün deAI keşif katmanı olarak gelişim yolunun, internet protokol yığını içindeki DNS'e benzer olacağını düşünüyorum - herkesin başvuracağı genel bir protokol var, ancak kullanıcıları herhangi bir belirli sorgu hakkında daha spesifik bilgi almak için çeşitli eşler arası düğümlere (burada farklı proxy kart bağlantılarını kastediyorum) yönlendirecek.

3. İletim Katmanı - A2A Protokolü

Artık uygulama katmanını ve keşif katmanını tanıttık. Protokol yığınının son aşaması, uygulamaların ERC 8004 gibi bir protokol aracılığıyla keşif tamamlandıktan sonra birbirleriyle nasıl iletişim kuracağını yöneten iletim katmanıdır. Geleneksel internet ağ protokol yığını için TCP/IP protokolü, ağ veri paketlerini istemciden sunucuya taşımaktan sorumludur. Merkeziyetsiz yapay zeka (deAI) protokol yığını için Google, ajanlar arasında iletişimi sağlamak üzere özel olarak tasarlanmış A2A protokolünü yakın zamanda tanıttı.

İstemci aracısı (A2A istemcisi) ve uzak aracının (A2A sunucusu) HTTPS üzerinden JSON-RPC 2.0 kullanarak iletişim kurulur. Temelde, iki aracının kendi HTTP uç noktalarına erişerek “sohbet” etmesi ve hesaplama veya çeşitli işlevler talep etmesi söz konusudur. A2A ayrıca her aracının işlevlerini, çerçeve bilgilerini, MCP eklerini vb. yayınlamak için bir aracı kartına sahip olduğunu belirtir.

A2A protokolünde, istemci ve uzak ajan karşılıklı olarak onayladıktan sonra, istemci HTTP uç noktasını almak için ajan kartını kontrol eder ve ilgili hizmeti talep eder. Uzak ajan, MCP araçlarını ve hesaplama kaynaklarını kullanarak görevleri işlerken asenkron güncellemeler gönderir (bu, çıkarım modelindeki "düşünme süreci"ne benzer). Son olarak, nihai yanıtı ve eserleri gönderir.

Burada önerdiğim harika bir başlangıç makalesi IBM'in “A2A protokolü (Agent2Agent) nedir?”.

Tüm faktörleri bir araya getir…

X402, 8004 ve A2A gibi faktörleri dikkate alarak, Lowe's'tan yeni bir buzdolabı satın alma işlemi için Coinbase'in sağladığı demo örneğine başvurabiliriz. Kullanıcının chatbot ile konuşarak Lowe's'tan buzdolabı nasıl satın alacağını sorduğunu varsayalım:

• ERC 8004 (Keşif Katmanı) kullanarak Lowe's'un buzdolabı satış temsilcisini bulacağız ve temsilci işlevlerini listelemesini isteyeceğiz.
• Lowe's ajanı ile HTTP uç noktası üzerinden A2A (iletim katmanı) kullanarak iletişim kuracağız.
• Ödeme yetkilendirmesini işlemek ve zincir üzerinde stablecoin transferi yapmak için x402 (uygulama katmanı) kullanacağız.

Elbette, tüm bunlar geleneksel HTTP-DNS-TCP/IP ağ protokol yığını üzerinde gerçekleşecek!

Genel olarak, bu yığın, Agentic Internet ( protokolüne dayanak oluşturur ve aracılar sadece veri iletmekle kalmaz, aynı zamanda zincir üzerindeki kaynaklarla ticaret yapabilir, doğrulama ve koordinasyon gerçekleştirebilir.